Türkiye, Ortadoğu ve Afrika’nın en kapsamlı nükleer güç platformu olan 5. Nükleer Santraller Fuarı ve 9. Nükleer Santraller Tepesi – NPPES, 21 Haziran 2023’te İstanbul Lütfi Kırdar Memleketler arası Kongre ve Stant Sarayı’nda başladı. Türkiye’deki nükleer güç yatırımlarıyla ilgilenen Rusya, Güney Kore ve Çin Halk Cumhuriyeti geniş iştirakle NPPES’teki yerini aldı. Nükleer Güç ve Memleketler arası Projeler Genel Müdürlüğü Nükleer Altyapı Geliştirme Dairesi Lideri Salih Sarı: “4. nükleer santral projesi için saha araştırmalarımız devam ediyor” dedi
Ankara Sanayi Odası (ASO) ve Nükleer Sanayi Derneği (NSD) tarafından Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanlığı’nın takviyeleriyle düzenlenen 5. Nükleer Santraller Fuarı ve 9. Nükleer Santraller Doruğu (NPPES), 21 Haziran 2023 tarihinde İstanbul Lütfi Kırdar Memleketler arası Kongre ve Stant Sarayı’nda başladı. Türk sanayicilerini nükleer sanayinin global oyuncuları ile buluşturan, yeni nükleer güç fırsatları için iş birliklerinin geliştirilmesine aracılık eden NPPES’te Akkuyu NGS’deki gelişmelerin yanı sıra Türkiye’de kurulması planlanan ikinci ve üçüncü nükleer güç santrallerinde bekleyen iş fırsatları ve küçük modüler reaktörler hakkında uzmanlar bilgiler paylaşacak.
NPPES’in açılışını; Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı Nükleer Güç ve Milletlerarası Projeler Genel Müdürlüğü Nükleer Altyapı Geliştirme Dairesi Lideri Salih Sarı, ASO Lideri Seyit Ardıç, NSD Lideri Alikaan Çiftçi, Akkuyu NGS İdare Heyeti Başkan Yardımcısı Anton Dedusenko, SPIC – Çin Devlet Güç Yatırım Şirketi Türkiye Projesi Lideri Xiaohang Wang, Kore Nükleer Derneği Lider Yardımcısı Min-Cheol Lee, Türkiye Nükleer Güç A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Necati Kaya ile Assystem Milletlerarası Güç Yeni Yapılacak Projeler & MECA Bölgesi Lider Yardımcısı Guillaume Puravet gerçekleştirdi. Dünya Nükleer Derneği Genel Yöneticisi Sama Bilbao y Leon da aktifliğe görüntü ile katıldı.
Önümüzdeki 30 yıllık süreçte 100 milyar dolardan fazla nükleer yatırıma gereksinimimiz var
Enerji ve Olağan Kaynaklar Bakanlığı Nükleer Güç ve Memleketler arası Projeler Genel Müdürlüğü Nükleer Altyapı Geliştirme Dairesi Lideri Salih Sarı: “Karbon nötr amaçlarına ulaşma noktasında 2035 yılında nükleer gücün üretim içindeki hissesini yüzde 11,1’e, 2053 yılında da yüzde 29,3’e ulaştırmayı hedefliyoruz. Bunun için de 20 GW’tan fazla nükleer kapasite kurmamız gerekiyor. Bu kapsamda da önümüzdeki 30 yıllık süreçte 100 milyar dolardan fazla nükleer yatırıma gereksinimimiz var. Bu bağlamda 4 üniteli Akkuyu’ya ek olarak en az 12 üniteye sahip üç büyük ölçekli nükleer santral projesini daha hayata geçirmeyi ve bunun yanı sıra SMR teknolojilerini de kullanmayı planlıyoruz. SMR’ların daha kolay finans edilebilmesi, saha esnekliği sunması, elektrik dışı kullanım imkanı, fabrikada üretilebilirliği, modüler yapısı ve seri üretime açık olması üzere özellikleriyle daha geniş yelpazede yatırımcıya hitap edebileceğini ve yerli endüstrimiz için katma bedeli yüksek iş imkanları sunacağını düşünüyoruz. SMR dizaynının ülkemizde kurulabilmesine yönelik üç kıstas bizim için kıymetli. Bunlar; lisanslanabilirlik, ticarileştirebilirlik ve yerlileştirilebilirlik. SMR yatırımlarının özel dal eliyle ve mümkün olan en yüksek oranda yerli katkıyla kurulmasına yönelik iş modeli ve yasal çerçeve geliştirme ile SMR’lara yönelik saha seçim çalışmalarımız devam ediyor.
4. nükleer santral projesi için saha araştırmalarımız devam ediyor
Salih Sarı sözlerine şöyle devam etti: “Nükleer güce ulaşmak ülkemizin 60 yıllık hayali. 27 Nisan 2023 günü ülkemizin nükleer serüveninde çok kıymetli bir adımı geride bıraktık. Akkuyu Nükleer Santralimiz resmen nükleer tesis statüsü kazandı. Bu sayede ülkemiz nükleer güce sahip ülkeler liginde yerini almış oldu. Önümüzdeki yıl santralin birinci ünitesinden elektrik üretmeyi hedefliyoruz. Santralin öbür ünitelerinin 2027 yılı sonuna kadar devreye alınmasıyla en çok nükleer güce sahip birinci 10 ülke ortasına girmiş olacağız. Sinop’ta ikinci bir nükleer santralin kurulmasına yönelik sahanın geçmişten günümüze kapsamlı bir biçimde incelenmiş olması ve gerekli saha etütleri ve karakterizasyonunun tamamlanması nedeniyle yeni bir partner ülke ile projenin süratle hayata geçirilebileceğini inanıyoruz. Bu alana yönelik şu anda Güney Kore ve Rusya Federasyonu ile görüşmelerimiz devam ediyor. Ayrıyeten Trakya bölgesinde üçüncü bir santralin kurulumuna yönelik de Çin hükümetiyle görüşmelerimiz sürüyor. Ek olarak dördüncü bir nükleer santrale yönelik saha araştırmalarımıza süratle devam ediyoruz. Bunların yanı sıra ABD, İngiliz, Fransız şirketleriyle SMR’lara yönelik yakın temas içindeyiz.”
Yerli katkı oranını öbür santral projelerinde kademeli artıracağız
Sarı: “Nükleer santraller yalnızca bir elektrik üretim tesisi değil; tıpkı vakitte gerek inşaat gerekse elektrik-elektronik ve makine olmak üzere sanayinin pekçok kolu için yeni iş fırsatları yaratacak yüksek teknoloji tesisleridir. 20 milyar dolar iş hacmine sahip Akkuyu NGS’de 6,5 milyar dolarlık yerli katkı gayesi koyduk ve şu ana kadar 4,3 milyar dolar yani yüzde 47 oranında yerli katkıya ulaştık. Öteki nükleer santral projelerimizde de yerli katkı oranını kademeli olarak artırmayı ve önümüzdeki 30 yıllık süreçte nükleer endüstrinin her alanında kendi kendimize kâfi noktaya gelmeyi hedefliyoruz. Bunların yanı sıra Akkuyu santralinin işletiminde de yerli firmalarımız için yıllık 400 milyon dolardan fazla iş imkanı bulunuyor.”
Nükleer gücün global oyuncularının tedarikçisi olabiliriz
Ankara Sanayi Odası Lideri Seyit Ardıç: “Türkiye’nin istikrarlı ve kararlı nükleer güç atağı, tüm dünya tarafından yakından takip ediliyor. 5. Nükleer Santraller Fuarı ve 9. Nükleer Santraller Zirvesi’nde Rusya, Güney Kore, Çin ve bir çok ülkenin nükleer sanayii temsilcileri yer alıyor. Nükleer güçte global önder pozisyonunda olan ülkelerin bu Zirve’ye katılması bizler için son derece kıymetli. Türk sanayicilerini global tedarik zincirinin bir modülü olmak için bekleyen pek çok fırsat bulunmakta. Ankara Sanayi Odası olarak, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’mızın Kümelenme Dayanak Programı ile hayata geçirdiğimiz Nükleer Sanayi Kümelenmesi NÜKSAK’da 75 üye sanayicimizle, her adımda birlikte çalışıyoruz. Ülkemizin birinci nükleer güç tesisi olan Akkuyu alanında hem ekipman hem de hizmet alanında yer alan Türk firmaların birçoğu NÜKSAK üyesi. Türkiye’nin teşebbüsçü gücü olarak, etrafa saygılı yeşil üretim modelini destekleyerek ülkemizin geleceğine yatırım yapmaya devam edeceğiz. Yeşil dönüşümün endüstrinin gündeminde her zamankinden fazla anıldığı bu devirde nükleer santraller ile güç üretiminin dünyanın muhtaçlık duyduğu pak, karbonsuz ve sürdürülebilir güç için akla gelen birinci seçenek olduğu kaçınılmazdır” diye konuştu.
NPPES iş birliklerini geliştirecek
Nükleer Sanayi Derneği Lideri Alikaan Çiftçi ise şunları söyledi: “Türkiye’nin birinci nükleer santrali Akkuyu NGS, biz sanayicilere önemli bir nükleer tecrübe kazandırdı ve ekonomimiz için direkt ve dolaylı olarak istihdam ve canlılık sağladı. Akkuyu sayesinde Türk firmaları nükleer güç alanında hangi materyallerin nasıl ve ne biçimde üretilmesi gerektiği konusunda büyük deneyim edindi. Nükleer Sanayi Derneği olarak sanayicilerimizin, nükleer santraller için ekipman tedarik zincirinde, yalnızca Türkiye’de değil, küresel olarak kıymetli roller üstlenerek ihracatçı pozisyonuna gelebileceğine inanıyoruz. Sanayicilerimizin ihracatçı vizyonunu desteklemek hedefiyle Kasım 2022’de Dünya Nükleer Birliği üyesi olduk. Dünyanın her yerinden 17 milletlerarası nükleer sanayi derneği ile Düzgün Niyet Mutabakatları imzaladık. Nükleer sanayinin global oyuncuları ile Türk sanayicilerinin, yeni nükleer güç yatırım fırsatlarını görüşmek ve iş birliklerini geliştirmek emeliyle NPPES’i her yıl hayata geçiriyoruz. Bu yıl da NPPES’in kıymetli iş birliklerine aracılık edeceğine inanıyorum.”
Dedusenko: “Türkiye Cumhuriyeti ile iştirakimize çok paha veriyoruz”
Akkuyu NGS İdare Şurası Başkan Yardımcısı Anton Dedusenko da NPPES’in açılışında şu mevzulara dikkat çekti: “Bu yılın Nisan ayında Akkuyu NGS alanına birinci parti nükleer yakıtın teslim edilmesi ile Türkiye resmen nükleer güç geliştiren ülkeler topluluğuna katıldı. Münasebetiyle gururla söyleyebiliriz ki nükleer güç artık yalnızca Türkiye’nin geleceği değil, birebir vakitte bugünü de. Cumhuriyetin 100. yılında Türkiye’nin sivil nükleer teknoloji bayrağını yükseltmesine yardımcı olmamız farklı bir mana içeriyor. Bu Türkiye Cumhuriyeti’nin Akkuyu NGS’de yer alan nükleer üretim teknolojisi ile el ele ikinci yüzyıla girmesi demek. Ve bu yüzyıl boyunca Akkuyu NGS, Türkiye’nin daha fazla sürdürülebilir kalkınmasını desteklemek için pak güç üretecek. Türkiye Cumhuriyeti ile iştirakimize çok bedel veriyoruz ve gelişimi için büyük bir potansiyel görüyoruz.”
SPIC Türk partnerleriyle uzun vadeli ve istikrarlı iş birliği kurmayı hedefliyor
SPIC – Çin Devlet Güç Yatırım Şirketi Türkiye Projesi Lideri Xiaohang Wang ise şunları söyledi: “Günümüzde 130’dan fazla ülke ve bölge iklim değişikliğine cevap olarak karbon nötrlük amaçları önerdi ve global nükleer güç sanayisi toparlanmasını hızlandırıyor. Güç güvenliğini sağlamak için nükleer güç, birçok ülke için düşük karbonlu güç dönüşümü elde etmek için gerçekçi bir seçim olacak. Türk hükümetinin nükleer güç geliştirme konusundaki itimadına ve kararlılığına büyük hayranlık duyuyoruz ve Türkiye’nin önümüzdeki yıllarda kıymetli bir nükleer güç ülkesi olacağına inanıyoruz. SPIC, dünyanın en büyük pak güç üreticisidir. Nisan 2023 sonu prestijiyle SPIC, yüzde 67’den fazlası pak güç olmak üzere toplam 235 GW elektrik üretim kapasitesini yönetiyor. İş kapsamımız Türkiye, Kazakistan, Pakistan, Suudi Arabistan, Brezilya ve Avustralya üzere 47 ülke ve bölgeyi kapsıyor. Çin ve Türk hükümetlerinin takviyesiyle, son on yılda güç alanında ilgili Türk şirketleri ile ağır bir işbirliği yapıyoruz. SPIC, Çin’de nükleer santraller inşa ederken, gelişmiş pasif üçüncü jenerasyon nükleer güç teknolojisi için Türk partnerleriyle iş birliği yapmaya faal olarak kararlıdır. Nükleer güç inşasında kazandığımız teknoloji ve sanayideki avantajlarımızı güçlendirme, geliştirme, mühendislik inşası, ekipman imalatı, işletme ve bakım alanlarındaki başarılı pratik tecrübemizi paylaşmaya ve Türkiye’nin karbon nötr amaçlarına ulaşması için Türk ortaklarla uzun vadeli ve istikrarlı bir iş birliği paydaşlığı kurmaya hazırız.”
Küresel nükleer kapasitenin üç kat genişletilmesi gerekiyor
Dünya Nükleer Derneği Genel Yöneticisi Sama Bilbao y Leon da aktifliğe görüntü ile katıldı ve şunları söyledi: ” “NPPES, birkaç yıldır güç kaynaklarımızın güvenliğinin ve dayanıklılığının sorgulandığı, güç siyasetleri ve stratejisinde büyük bir belirsizliğin olduğu bir periyotta gerçekleşiyor. Düzgün haber şu ki, nükleer güç tüm ekonomiyi uygun maliyetli ve adil bir halde karbondan arındırmak için altın bir fırsat sunuyor. Böylelikle herkes ömür kalitesi ve refah sağlayan pak, bol, 7/24 uygun fiyatlı güce her yerde erişebilecek. Türkiye, nükleer gücün sunabileceği tüm avantajlardan yararlanmak için şimdiden büyük ilerleme kaydediyor. Akkuyu NGS’de inşası devam eden dört ünite faaliyete geçtiğinde Türkiye’nin elektriğinin yüzde 10’undan fazlasını pak, muteber ve uygun maliyetli bir halde sağlayacak. Akkuyu’nun tüm ömür döngüsü boyunca Türkiye’nin gayri safi yurtiçi hasılasına katkısının 50 milyar doları aşacağı kestirim ediliyor. Türkiye’de hem ikinci hem de üçüncü nükleer güç santralleri ve SMR’lerle ilgili de görüşmeler devam ediyor. Türkiye’nin nükleer tedarikçi olarak dünyadaki pozisyonunu sağlamlaştırdığı açık. Ve dünya genelinde yeni nükleer inşa süreçleri sürat kazandıkça, önümüzdeki on yılda memleketler arası nükleer sanayide Türkiye’nin tedarikçi zenginliğinden yararlanmak için daha da büyük fırsatlar olacak. Paris Muahedesi ile birlikte gündeme alınan argümanlı lakin gerçekçi net sıfır gayelerine uygun maliyetli ve adil bir formda ulaşma konusunda kararlıysak, global nükleer kapasitenin üç kat genişletilmesi gerekiyor. Nükleer güç, daha pak ve müreffeh bir geleceği yönlendiren yeni global güç sisteminin kalbinde yer alacağına inanıyorum.
İnsan kaynağına yatırım yapıyoruz
Türkiye Nükleer Güç A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Necati Kaya: “Nükleer ekosistemimiz içerisinde TÜNAŞ yeni nükleer güç yatırımlarının ülkemize kazandırılması; bu yolla ülkemize teknoloji ve bilgi transferinin sağlanması ve bu işler için olmazsa olmaz insan kaynağının yetiştirilmesi için çalışmalarını sürdürüyor. Ana gayelerimizden olan sivil alanda teknoloji ve bilgi transferinin sağlanması ve bu yolla endüstrimize yeni yetkinlikler kazandırılması için de kıymetli çalışmalar yapıyoruz.
Teknoloji ve bilgi transferi bizim bunları alma kapasitemiz ile yanlışsız orantılıdır. Bu nedenle bu kapasitemizi artırmak maksadıyla bilhassa insan kaynağımıza değerli yatırımlar yapmaktayız. MEB sağladığı yüksek lisans ve doktora bursları ile nükleer ve alakalı alanlarda öğrencilerimizi nükleer dalda gelişmiş ülkelere eğitim gayesiyle göndermekteyiz. Ülkeler ortası işbirliği kapsamında tekrar ilgili ülkelerin ülkemize sağladığı burslar kapsamında her yıl onlarca gencimizi yüksek lisans ve doktora eğitimi için yurtdışına gönderiyoruz.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
