Baş ağrısı, çoğumuzun hayatında vakit zaman karşılaştığı yaygın bir şikayettir. Lakin, beyin tümörleri üzere önemli hastalıkların da baş ağrısının bir belirtisi olabileceğini unutmamak gerekir. Egepol Hastaneleri Beyin Omurilik ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Seyhan Orak, beyin tümörleri ile baş ağrısı ortasındaki alaka ile ilgili merak edilenlere yanıtlar veriyor.
Beyin tümörlerinin, kafatası içinde beyin dokusu ve etraf zarlardan gelişen denetimsiz büyüyen hücrelerin oluşturduğu kitleler olduğunu belirtiyor. Baş ağrısının, beyin tümörlerinin erken evrelerinde nöbetler halinde başlayabileceğini ve vakitle daima hale gelebileceğini tabir ediyor. Bu baş ağrısının ekseriyetle alın ve şakak bölgesinde hissedildiğine dikkat çekiyor. Beyin tümörleri, kusma, görme bozuklukları, baş dönmesi, uyuklama üzere belirtilerle kendini gösterebilir. Lakin bu belirtiler sırf beyin tümörüne has değildir ve birtakım nörolojik hastalıklarda da görülebilir. Bu nedenle her baş ağrısında beyin tümörü ihtimali vardır demek yanlışsız olmaz. Lakin tıbbi protokoller gereği, bu risk göz arkası da edilmez. Teşhis ve kıymetlendirme yapılması için tıbbi görüntüleme yanlışsız bir seçenek olarak kabul edilir.
Beyin Tümörlerinin Nedenleri ve Türleri
Beyin tümörleri oluşumunun tam olarak nedenleri hakkında şimdi kesin bilgilere sahip değiliz. Fakat uzmanlar, ailevi yatkınlık, travma ve birtakım virüs enfeksiyonlarının beyin tümörlerine yol açabileceğini düşünmektedir. Beyin tümörleri, güzel huylu ve berbat huylu olmak üzere iki ana kümede sınıflandırılabilir. Düzgün huylu tümörler çoklukla kafatası içinde beyin dokusu dışında gelişir ve çoğunlukla cerrahi olarak büsbütün çıkarılabilir. Bunların tekrarlama mümkünlüğü düşüktür. Berbat huylu tümörler ise kanserli tümörlerdir ve beyin dokusuna ilişkin olabilirler (glial tümörler) ya da bedenin öbür organlarından beyne metastaz yaparak yerleşebilirler. En sık rastlanan metastazlar akciğer, göğüs, kalın bağırsak ve mide kanserinin beyne yayılması sonucu görülür. Malign tümörlerin tedavisi, cerrahi müdahaleye ek olarak ışın tedavisi ve kemoterapiyi de içeren kombine tedavi prosedürlerini gerektirebilir.
Erken Teşhis ve Tedavinin Önemi
Her hastalıkta olduğu üzere, beyin tümörlerinde de erken teşhis büyük kıymet taşır. Beyin dokusunun yenilenme yeteneği olmadığından, tümör dokusunun beyinde kalıcı hasar bırakmadan teşhis edilmesi ve mümkün olduğunca büsbütün çıkarılması hayati kıymet taşır. Çağdaş teşhis prosedürleri olan bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme, beyin tümörlerinin erken evrelerinde bile tesadüfen yakalanmasını sağlamaktadır. Bu sayede tedavi talihi artmaktadır. Tedavi sistemleri üç basamaklıdır: Cerrahi, ışın tedavisi (radyoterapi), ve ilaç tedavisi (kemoterapi). Cerrahi tedavi, ekseriyetle birinci tercih edilen yoldur ve tümörün mümkün olduğunca büsbütün çıkarılması amaçlanır. Lakin her vakit tam muvaffakiyet sağlanamayabilir. Bu durumda, hastalarda malign tümörlerde ışın tedavisi ve kemoterapi üzere ek tedavilere başvurulur. Güzel huylu tümörlerin cerrahi olarak büsbütün çıkarılması ekseriyetle kâfi olur ve öbür tedavi sistemlerine muhtaçlık duyulmaz.
Beyin Tümörlerinin Belirti Verme Şekilleri
Beyin tümörleri, yerleşik olduğu bölgeye nazaran farklı belirtiler verebilir. Baş ağrısı, beyin tümörlerinin en sık görülen belirtilerinden biridir ve başlangıçta nöbetler halinde ortaya çıkabilir. Daha sonra baş ağrısı daima hale gelebilir ve ekseriyetle alın ve şakaklarda hissedilir. Kusma da beyin içi basıncın artmasına bağlı olarak bulantı olmadan fışkırır formda görülebilir, bilhassa sabahları aç karnına rahatsız edebilir. Bayılma (epilepsi nöbeti) durumu, beyin kabuğunun tümör tarafından zedelendiği durumlarda görülebilir ve öbür belirtiler olmaksızın tümörün gelişiminin habercisi olabilir. Beyincik bölgesinde yerleşen tümörlerde dengesizlik, baş dönmesi, yürüme bozukluğu üzere belirtiler ortaya çıkabilir. Konuşma merkezine yerleşen tümörler ise çeşitli konuşma bozukluklarına neden olabilir. Hareket merkezine yakın yerleşen tümörlerde ise bedenin sağ ya da sol tarafında felçlerle karşılaşılabilir. Beyin tümörlerinin belirti verme halleri, tümörün yeri ve büyüklüğüne bağlı olarak farklılık gösterebilir.
Beyin Tümörleri ve Başka Nörolojik Hastalıklar Ortasındaki Benzerlikler
Beyin tümörleri belirtileri, sırf beyin tümörlerine has olmayabilir ve birtakım nörolojik hastalıklarla benzerlik gösterebilir. Beyin dokusuna yayılan enfeksiyon hastalıkları, migren, damar tıkanıklıkları ve beyin kanaması üzere pek çok nörolojik hastalık da baş ağrısı, görme bozuklukları, dengesizlik ve epilepsi üzere belirtilerle kendini gösterebilir. Bu nedenle, rastgele bir belirtiyle başvuran hastalarda beyin tümörü düşünülmeli ve başka nörolojik hastalıklardan ayırt edici teşhis prosedürleri kullanılmalıdır. Bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme, bu hususta büyük bir ilerleme sağlamıştır ve gerçek teşhisin erken periyotta konulmasına yardımcı olmaktadır. Beyin tümörleri, hastalığın teşhisinden tedavisine kadar multidisipliner bir yaklaşım gerektiren karmaşık hastalıklardır ve hakikat teşhisle birlikte uygun tedavi planlaması hastaların hayat kalitesini artırmada büyük rol oynamaktadır.
Beyin Tümörlerinin Yaş Kümelerine Nazaran Görülme Sıklığı
Toplumda beyin tümörlerinin görülme sıklığı 100.000/5’tir. Beyin tümörlerinin yaş kümelerine nazaran görülme sıklığında farklılıklar görülmektedir. 3-12 yaş ve 40-70 yaş aralığında beyin tümörlerine daha sık rastlanmaktadır. Bu yaş kümelerinde beyin tümörlerinin görülme sıklığının artmasının nedeni, şimdi tam olarak anlaşılmamış olsa da, genetik faktörlerin yanı sıra yaşla birlikte artan risk faktörlerinin tesirli olduğu düşünülmektedir. Bilhassa çocuklarda beyin tümörleri erken teşhis ve tedavi ile daha yeterli sonuçlar alınabilirken, ileri yaşlarda görülen tümörlerde tedavi süreci daha karmaşık olabilir. Bu nedenle, her yaş kümesinde baş ağrısı üzere beyin tümörü belirtileri ile başvuran hastaların uzman bir doktor tarafından kıymetlendirilmesi ve gerekli teşhis sistemlerinin kullanılması hayati ehemmiyet taşır.
Beyin Tümörleri ile İlgili Farkındalık ve Eğitim
Beyin tümörleri, hayati değere sahip bir sıhhat sıkıntısıdır ve toplumda farkındalığın artırılması ve eğitimin yaygınlaştırılması büyük ehemmiyet taşır. Erken teşhis ve tedavi, beyin tümörlerinde hastalığın seyrini ve hastanın ömür kalitesini kıymetli ölçüde etkilemektedir. Sıhhat kurumları ve uzmanlar, beyin tümörleri ve belirtileri konusunda halkı bilgilendirmek için çeşitli eğitim programları ve etkinlikler düzenlemelidir. Ayrıyeten, bilgi ve farkındalık seviyesini artırmak maksadıyla medya aracılığıyla da bilgilendirici içerikler sunulmalıdır. Halkın beyin tümörleri konusunda şuurlu ve farkında olması, hastalığın erken teşhisine ve uygun tedaviye erişimi sağlayarak hastaların sıhhat durumuna olumlu katkılar sağlayacaktır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
