Ege Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özgür Özkaya’nın yürütücülüğünü yaptığı “Spor Bilimlerinde Yeni Bir Antrenman Şiddeti: Maksimal Karbondioksit Üretim Hacmi” başlıklı proje TÜBİTAK tarafından desteklenmeye uygun bulundu.
Proje grubunu tebrik eden EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Üniversitemiz bilim insanları öncülüğünde spor bilimleri disiplinine yönelik değerli bilimsel araştırmalar yürütülmektedir. TÜBİTAK tarafından da desteklenen bu nitelikli çalışmalar tıpkı vakitte literatüre yeni kavramların ve parametrelerin kazandırılmasına da öncülük ediyor. Spor Bilimleri Fakültemiz Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özgür Özkaya’nın yürütücülüğünü yaptığı proje ile memleketler arası platformda öncelikli araştırma bahislerinden olan kardiyo-pulmoner sıhhat ve antrenman alanında birinci defa bir dakikada kullanılan en yüksek karbondioksit seviyesi (VCO2maks) kavramı ortaya konacak. Yenilikçi bir bakış açısıyla spor disiplinine yönelik kıymetli bir araştırmayı gerçekleştiren bilim takımını tebrik ediyor, muvaffakiyetlerinin devamını diliyorum” dedi.
Yürütülen bilimsel araştırma ile ilgili bilgi veren Prof. Dr. Özgür Özkaya, “Bir dakikada kullanılan en yüksek oksijen seviyesi (VO2maks) aerobik güç olarak bilinir. Bu bedel aerobik dayanıklılığın altın standardıdır. VO2maks; spor ve sıhhat bilimleri alanında sayısız çalışmaya husus olmuştur. Lakin maksimal karbondioksit üretim hacmi (VCO2maks) bugüne dek göz arkası edilmiş bir pahadır. Günümüze kadar yapılan çalışmalar değerlendirildiğinde; VCO2maks’ın sadece 40 makalede taranabildiği görülebilir. Bu çalışmaların hiçbirinde VCO2maks’ın tesirlerine odaklanılmamıştır. İlgili çalışmaların tamamı bir VO2maks elde edebilmek için yapılan kademeli antrenman testlerinde açığa çıkan en yüksek CO2 üretim hacminin VCO2maks olarak rapor edildiği yayınlardır. Hâlbuki yaptığımız pilot çalışmaların sonuçlarına nazaran; VCO2maks bedeli kademeli bir idman protokolüyle açığa çıkarılamaz. VCO2maks’ın yanlışsız bir biçimde ölçülebilmesi için, iştirakçilerin kademeli idman testlerinde tükendikleri antrenman şiddetlerinin yaklaşık yüzde 10-30 üzerindeki iş yüklerinde ve sabit bir sürat ya da güç üretim seviyesinde tekrardan tüketilmeleri gerekir. Literatür dikkatle incelendiğinde ilgili idman şiddetinin önemli bir aerobik güç ve anaerobik tolerans geliştirme potansiyeline sahip olduğu görülebilir. Lakin bu idman şiddetlerinde direkt referans alınacak bir parametre bulunmamaktadır. Hasebiyle ilgili idmanlar planlanırken belirlenen antrenman şiddetleri ya VO2maks’a karşılık gelen güç çıktısı (G-VO2maks) referans alarak bu seviyenin yüzde 10-30 üzerini ya da maksimal sprint suratları referans alınarak bu seviyenin yüzde 10-20 altındaki şiddetleri kullanmaktadır. Bu durum, atletlerin idmanlarını kişisel bir kritere nazaran değil de daha meçhul ve hasebiyle niteliksiz bir şiddette yapmalarına neden olur. Halbuki ferdi bir VCO2maks seviyesi, bireylerin aerobik güç ve anaerobik kapasite geliştirici idman niteliklerini arttırmada kıymetli bir idman şiddeti olabilir. Öbür yandan bu bedel, anaerobik kapasitenin değerlendirilmesinde de hayli bedelli bir data sunabilir” diye konuştu.
“Uluslararası alanda da öncelikli araştırma bahisleri ortasında yer alıyor”
Prof. Dr. Özgür Özkaya, “Çalışmanın sonunda hem ülkemiz hem de milletlerarası platformda öncelikli araştırma mevzularından olan kardiyo-pulmoner sıhhat ve antrenman alanında birinci kere VCO2maks kavramı ortaya koyulmuş olacaktır. Bu yolla milletlerarası literatüre, bireylerin performans seviyelerini belirlemede kullanılabilecek yeni bir parametre önerilecektir. Ek olarak önerilecek bu performans parametresi, aerobik güç ve anaerobik kapasite geliştirmede direkt tesirli yeni bir idman yükü de olacaktır. Çalışmanın sonunda yaygınlaşması beklenen bir öteki çıktı, VCO2maks yükünün tesirlerini sınadığımız idman modelinin kendisidir. Bu modelin idman şiddetine ek olarak, modelde kullanılan yüklenme vakitleri, yüklenme- dinlenme oranları, vb. idman bileşenleri, idman bilimleri açısından kıymetli olacaktır. Son olarak projemiz memleketler arası alanda yeni tartışmaların oluşmasına ve temaslı araştırma projelerinin geliştirilmesine kıymetli katkılar sağlayacaktır” dedi.
Projenin amaçlarından ve çıktılarından da bahseden Prof. Dr. Özgür Özkaya, “Her iştirakçiye ilişkin kişisel bir VCO2maks seviyesi ve bu seviyeye karşılık gelen kişisel bir G-VCO2maks belirlenecek. Ferdî G-VCO2maks ve bu seviyede elde edilen VCO2maks cevabına ilişkin güvenilirlik seviyesi saptanacak. Bu iş oranını KG, VO2maks ve IHIGH üzere öteki eşik tipleriyle kıyaslanacak. İş yükünde yapılacak örnek bir antrenman uygulamasına ilişkin fizyolojik ve metabolik akut karşılıkları tespit edilecek. Projenin sonuncu gayesi ise G-VCO2maks yükünde planlanan bir antrenman modelinden alınacak uzun periyodik idman tesirlerinin iştirakçiler üzerinde gerçekleştirdiği fizyolojik, metabolik ve performans iyileşmelerini ortaya çıkarmak ve bu gelişim potansiyelinin temellerini oluşturan düzenekleri açıklamaktır” diye konuştu.
Ege Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özgür Özkaya’nın yürütücülüğünü yaptığı projede, Dokuz Eylül Üniversitesinden Hikmet Güneş ve Engin Yıldıztepe, Ege Üniversitesinden Doç. Dr. Görkem Aybars Balcı araştırmacı olarak vazife alıyor. Ayrıca Ege Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinden Hakan As bursiyer olarak çalışamaya takviye veriyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
