Çocuk hastalıkları polikliniklerine müracaatların en sık sebeplerinden biri de ebeveynlerin, çocuklarının sık hastalandığından telaş etmesi oluyor. Çok sık hastalanma durumu aileleri kaygılandırıyor lakin aslında bu çocukların yarısı büsbütün sağlıklı olarak kabul ediliyor. Epey küçük bir oranda, immün (bağışıklık) yetmezlik ya da kronik hastalık bulunuyor. Çocuklarının sık hastalandığı kanısı ile doktora başvuran ailelerin çocuk hastalıkları konusunda şuurlu olması ehemmiyet taşıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Anıl Doğan Bektaş, sık hastalanan çocuklara yaklaşım ile ilgili kıymetli bilgiler paylaştı.
Çocuk yılda 10-12 sefer ÜSYE geçirebilir
Çoğunlukla 5 yaşın altında, kreşe yahut okula giden ya da kreş yahut okula giden kardeşi olan çocuklarda, üst teneffüs yolu enfeksiyonları yılda 10-12 defa geçirilebilir. Bir üst teneffüs yolu enfeksiyonunun da ortalama 7-15 gün ortası sürdüğü düşünüldüğünde, bu çocuklar yılın yarısını hasta formda geçirebilmektedirler. Bu, sık hastalanma olarak kabul edilmemelidir.
Bağışıklık yetmezliği araştırılmalıdır
Yılda 2-3 kezden fazla ağır enfeksiyon, 3’ten fazla otit, sinüzit, bronşiolit, bronşit üzere enfeksiyonlar, sık karşılaşılan enfeksiyon etkenleri dışındaki etkenlerle enfekte olmak, iki aydan daha uzun vadeli antibiyotik kullanımı, beklenmeyen bir komplikasyon gelişen, çoğunlukla ayaktan ve ağızdan tedavi kâfi olmayan hastalarda bağışıklık yetmezliği araştırılmalıdır.
Sık hastalanan çocuklarla ilgili bilmeniz gerekenler
- Kreş ve anaokuluna giden çocukların bilhassa birinci iki yılda enfeksiyon geçirme sıklığı epeyce yüksektir.
- Pasif sigara içiciliği de üst teneffüs yolu enfeksiyon riskini artırmaktadır.
- 5 yaş altı çocuklar sonbahar-kış döneminde 5-6 sefer üst teneffüs yolu enfeksiyonu geçirebilirler.
- Sağlıklı çocuklar, hayatlarının birinci 3 yılında ekseriyetle 1 pnömoni (zatürre) ve 2 otitis media (orta kulak enfeksiyonu) dışında önemli bir enfeksiyon geçirmezler, tedaviye karşılıkları uygundur ve büyüme gelişmeleri olağan olarak izlenmektedir.
- Tekrarlayan enfeksiyonları olan çocukların %30 kadarının altta yatan alerjik yapıları vardır, bu nedenle kronikleşmiş alerjik rinit (saman nezlesi) olan çocuklar kazara sık tekrarlayan üst teneffüs yolu enfeksiyonu tanısı alabilmektedir.
- Ancak alerjik alt yapısı olan çocuklar otit, sinüzit ile dirençli ve uzun periyodik üst teneffüs yolu enfeksiyonlarına daha yatkındır, bu çocukların da büyüme ve gelişmeleri olağandır.
- Bu çocuklarda alerjik alt yapılı çocuklara mahsus yüz görünümleri (burunda daima ellerle burnu silmeye bağlı yatay çizgi vb.) olabilir.
- Alerjik alt yapısı olan çocuklarda kanda IgE seviyeleri yüksek saptanabilir, ekseriyetle ailede de alerjik yatkınlık mevcuttur.
- Alerjik yatkınlığı olan çocuklarda bağışıklık yetmezliği alerji ile birlikte görülebilir.
- Sık hastalanan çocukların %10’unda kronik bir hastalık da vardır ve bu çocukların tıpkı vakitte büyüme gelişmeleri de yaşıtlarına kıyasla geride kalmıştır.
- Bağışıklık (immün) yetmezliği olan çocuklar, sık hastalanan çocukların yaklaşık %10’unu oluşturur. Bu çocuklarda büyüme gelişme geriliği, ailede bağışıklık yetmezliği olan birey varlığı, erken kardeş mevti, tedaviye dirençli ve çoklukla hastane yatışı gerektiren enfeksiyonlar geçirme sık karşılaşılmayan enfeksiyon etkenleri ile sık hastalanma, kronik ishal, sık tekrarlayan apseler, güzelleşmeyen cilt yaraları, yaygın cilt lezyonları, lösemi ve lenfoma üzere kanser cinsleri nedeniyle bağışıklığı baskılanmış çocuklar olabilir.
- Sık hastalanma şikayeti olan çocuklarda ayrıntılı bir hikaye ve fizik muayene, bunun nitekim sık hastalanma mı yoksa olağan bir durum mu olduğunun ayırt edilmesinde en değerli teşhis aracıdır.
- Hastalanma yaşı, sıklığı, hangi bölgede geçirilen enfeksiyon olduğu üzere ayrıntılar hem etkenin belirlenmesinde hem de hakikaten bağışıklık sorunu olup olmadığının saptanmasında çok kıymetli bir yer tutmaktadır.
- Çocuğu kıymetlendiren pediatri doktoru, gerekli tetkikleri istedikten sonra hastada bağışıklık hücrelerinin yaşa nazaran olağan sonlarda olup olmadığını, anemi yahut alerjik yatkınlığı olup olmadığını inceler. Sonrasında ise gerekli görülen çocuklarda ileri inceleme kararını verir.
- Çocuklarda enfeksiyon sıklığını azaltabilmek ve geçirilen enfeksiyonların daha kolay atlatılmasını sağlayabilmek için, çocukları mümkün epey havasız ve kalabalık ortamlardan muhafazalı, pasif sigara içiciliğinden uzak tutmalı, istikrarlı beslenme ve kâfi uyku uyuduklarına dikkat edilmeli, alerjik yatkınlığı olan çocuklarda alerjenlerden mümkün hayli kaçınılmalıdır.
- Bağışıklık yetmezliği olan çocuklarda da teşhisin vakit kaybedilmeden konulması ve bu çocukların bilhassa ağır enfeksiyonlara karşı korunması çok kıymetlidir.
- Çocuklar paketli besinlerden uzak tutulmalı, hareketsiz hayattan uzak tutulmalı, uygun ruhsal ortam sağlanmalı ve sık antibiyotik kullanımından kaçınılmalıdır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
