Ege Üniversitesi (EÜ) Etnografya Müzesi, Anadolu ve Balkan yörelerinin maddi ve manevi kültürel kıymetlerini ziyaretçileriyle buluşturmaya devam ediyor. Etnografik özellikler taşıyan 3 bine yakın tarihi yapıtın envantere kayıtlı olduğu müzede, Türk ve Balkan ülkelerine ilişkin güçlü bir koleksiyon yer alıyor. Müze, klâsik halk giysileri, halk çalgıları, düğün konutu stantlarının yanı sıra; takı, aksesuar ve silah üzere birçok özgün yapıta de mesken sahipliği yapıyor. Günümüzde yok olmaya yüz tutan klasik mesleklere ilişkin el sanatları müzede sergilenirken, sürdürülebilirliklerini sağlamak gayesiyle terzilik, ağaç ve bakır sürece, ayakkabı ve çarıkçılık üzere meslekler de canlandırılıyor. Müzede, sesli rehber uygulaması sayesinde eserler hakkında dinleyerek de bilgi alınabiliyor.
“Anadolu ve Balkan kültürünün bir sentezi”
Müzenin tarihi hakkında bilgi veren EÜ Etnografya Müzesi Müdürü Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Dilek Yeliz Maktal Canko, “Müze envanter çalışmaları 2004 yılında Yrd. Doç. Dr. Cengiz Aydın başkanlığında Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuarı Türk Halk Oyunları Kısmı öğretim elemanlarından oluşan 20 kişilik bir uzman takım ile yürütülen ‘Anadolu ve Balkanlarda Halk Çalgıları, Halk Oyunları, Klasik Giysi Kuşam ve Halk Müziği Müze ve Arşiv Oluşturulması’ projesi yoluyla gerçekleştirilen alan araştırmaları ile başlatıldı. Anadolu’da ve Balkanlar’daki etnografik çalışmalar, 201 bilim insanı, 909 kaynak bireyle görüşmek suretiyle, 14 Balkan ülkesinde 2004-2008 yılları ortasında gerçekleştirildi. Proje kapsamında derlenen klâsik oyun, müzik, giysi kuşam ve yöresel sazların bilgilerini içeren söyleşi ve performanslar, 20 bin 736 kare fotoğraf ve 208 saat görüntü kayıtları halinde dijital metin bilgileri haline dönüştürülerek, büyük bir bilgi arşivi oluşturuldu. Müzenin kuruluşundan sonra bağış yoluyla koleksiyon çeşitlendirilerek, daha da zenginleştirildi” dedi.
“Müze koleksiyonu, bağışçı yapıtları ile büyümeye devam ediyor”
Müzelerin en değerli istikametlerinin koleksiyonlarının pahası olduğunu belirten Dr. Öğr. Üye. Maktal Canko, “Ege Üniversitesi Etnografya Müzesinde envanter defterine kayıtlı; 2 bin 100 kesim giysi ve giysi kesimi, 110 modül halk çalgısı, 262 modül takı ve aksesuar, 24 modül silah, 3 modül sandık olmak üzere 2 bin 499 modül eser bulunuyor. Müzenin ana koleksiyonunu oluşturan bu eserler yanında her geçen yıl müze koleksiyonu, bağışçı yapıtları ile büyümeye devam ediyor. Bağış eserler, istişare şurasından uzman bireyler tarafından değerlendirilip, kabul edilmekte ve envanter defterine kaydedilerek, tescillenmektedir. 2023 yılı içinde de halı-kilim, giysi ve modülü, takı, tabanca, bıçak, çalgı, sandık, bakır nesne, ahşap nesne olmak üzere 300’e yakın eser envantere kayıtlanarak, etnografik eser olarak tescillenecek” diye konuştu.
“Müze, çocuklara farklı bakış açısı kazandırıyor”
EÜ Etnografya Müzesi ailesi olarak, çocukları çok önemsediklerini vurgulayan Dr. Öğr. Üye. Maktal Canko, “Etnografya Müzesi bilhassa son iki yılda kendisine asıl amaç kitlesi olarak çocukları belirledi. Çocuklara sanat tarihini anlatmanın, onlara farklı bakış açıları kazandırarak, ufuklarını açtığına inanıyoruz. Bu nedenle, yaptığımız birçok proje, aktiflik ve atölye çocuklara yönelik olarak gerçekleşiyor. Çocuklara yönelik etkinlikler yaparak, çocukların derslerde gördüklerini müzede pekiştirip, akıllarında kalıcı olmasını amaçlıyoruz. Düzenlediğimiz etkinlikler, yöresel kültür atölyeleri ve kolaj çalışmalarını kapsıyor. İzmir Agâh Efendi İlkokulu ile birlikte gerçekleştirdiğimiz ‘Yöresel Kültür Atölyeleri Projesi’ ile her hafta 25 kişilik ilkokul 4’üncü sınıf öğrenci kümesine evvel müzeyi detaylı tanıttık. Akabinde Sanat Tarihi Kısmı öğrencilerimiz, yöresel giysiler hakkında sunumlar gerçekleştirdi. Toplam 200 çocuk ile birlikte çeşitli gereçler ile kendi yöresel kıyafetlerini tasarlamaları konusunda 8 atölye çalışması gerçekleştirdik” dedi.
Lise ve üniversite öğrencilerine yönelik projeler de yürüttüklerini söyleyen Dr. Öğr. Üye. Maktal Canko, “Yakın vakitte sonlandırdığımız ‘Anadolu ve Balkan Nesneleri İllustrasyonu’ projesinde, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Hoş Sanatlar Eğitimi Kısmı Grafik Kısmı öğrencileri, grafik derslerinden birini müzede bir proje yaparak geçirdiler. Bu dersler sonucunda ortaya çıkan illüstrasyon eserler ile geçtiğimiz Ocak ayında bir stant açtık. Öğrencilerimiz Ocak ayında ayrıyeten 3 atölye ile Bornova Mesleksel ve Teknik Meslek Lisesi Grafik Kısmındaki lise öğrencileri ile buluştu. Öğrencilerimizin birlikte ortaya koydukları bu çalışmalar sergilendi. Bu eserler, ayrıyeten sergilenmek üzere birkaç yerden daha teklif aldı” diye konuştu.
“Kültür etkinliklerimiz devam edecek”
Dr. Öğr. Üye. Maktal Canko, “Geçtiğimiz Haziran ayında, İzmirli müzisyen Yılmaz Demirtaş ve Edebiyatçı-Yazar Semra Yeşil ile birlikte gerçekleştirdiğimiz, ‘Anadolu Öyküleriyle Türküler’ projesi kapsamında düzenlediğimiz dinletiler, ziyaretçilerimizden ağır ilgi gördü. Etkinliklerde, 4 yörenin türküleri seslendirildi ve türkülerin öyküleri dinleyicilere anlatıldı. 3 yörenin dinleti aktifliği ise yakın vakitte gerçekleştirilecek. Önümüzdeki devirde de, planlanmış olan yahut planlanacak birçok proje, aktiflik, atölye ve dinletilerimiz bulunuyor. Düzenleyeceğimiz etkinliklere tüm bedelli ziyaretçilerimizi bekliyoruz” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
