Aşırı otoriter yahut hoşgörülü ortamlar inatçılığı destekliyor
Uzmanlar çocuklarda gelişimsel olarak ortaya çıkan ve ‘negativizm dönemi’ olarak da isimlendirilen inatlaşma ve karşı çıkma davranışlarının en sık yaşandığı yaş aralığının 18-36 ay ortası olduğunu söylüyor. Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk inatlaşma davranışında anne-baba ve çocuk bağlantısının tesirinin çok büyük olduğuna dikkat çekiyor. Konuk, “Yapılan çalışmalar, çocuklardaki bu davranışın temelinde aile ile ilgili olumsuz yaşantıların tesirinin olduğunu gösteriyor. Çok otoriter tavır sergileyen anne babalar, çocuğun kişiliğine eleştirel tarafta yaklaşıp onların davranışlarını yönetmeye çalışabiliyor. Çok hoşgörülü ortamda büyüyen çocuklar ise denetim eksikliği yaşayabiliyor.” ikazında bulunuyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk çocuklarda inatlaşma davranışının kaynağı ve inatlaşan çocuklara nasıl yaklaşılması gerektiği konusunda açıklamalarda bulundu. Konuk, ailelere de tavsiyelerde bulundu.
İnatlaşma ve karşı çıkma davranışları en sık 18-36 ay aralığında görülüyor
Çocuklarda gelişimsel olarak ortaya çıkan ve ‘negativizm dönemi’ olarak da isimlendirilen inatlaşma ve karşı çıkma davranışlarının en sık yaşandığı yaş aralığının 18-36 ay ortası olduğunu belirterek kelamlarına başlayan Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk kimi vakit bu müddetin 4 yaşa kadar uzayabildiğini söyledi.
Konuk, “Çocuklar ortalama 1,5 yaşına kadar isteklerini ve gereksinimlerini gidermek için ebeveynlerine bağımlı ve hayli uyumlu olurlar. Konuşmaya, yürümeye başlamaları ve kendi başlarına bir şeyler yapabildiklerini fark etmeleriyle birlikte kişiselleşmeye ve çevreyi kendi başlarına deneyimlemeye başlarlar.” dedi.
Çocukların kendi hisleri ve istekleri ön planda olur
1-2 yaş dönemindeki çocukların benmerkezci olduğunun ve beklentilerinin anında gerçekleşmesini istediklerinin altını çizen Konuk, “Kendi hisleri ve istekleri ön planda olduğu için oburlarının hisleri ve beklentileri ile ilgilenmezler. Bununla birlikte kendi niyetleri ile diğerlerinin kanılarının farklı olabileceğinin de şuurunda olmazlar. Bu durum gelişimsel bir süreç olup, 4 yaşından sonra azalarak bitmesi beklenir.” biçiminde konuştu.
İnatlaşmanın temelinde aile ile ilgili olumsuz yaşantıların tesiri var
İnatlaşma davranışında anne-baba ve çocuk irtibatının tesirinin çok büyük olduğuna dikkat çeken Konuk, “Yapılan çalışmalar, çocuklardaki bu davranışın temelinde aile içindeki aksiliklerin tesirinin olduğunu gösteriyor. Gerilimli konut ortamı, ebeveynler ortasındaki uyuşmazlıklar, çocuğa karşı tutarsız yaklaşımlar, çok otoriter yahut çok gözetici ebeveyn tavırları üzere durumlar çocuklarda inatlaşmanın görülmesine sebebiyet verir.” diyerek aileleri uyardı.
Aşırı otoriter yahut hoşgörülü ortamlar inatçılığı destekliyor
Aşırı otoriter tavır sergileyen anne babaların, çocuğun kişiliğine eleştirel tarafta yaklaştığını ve onların her davranışını yönetmeye çalıştıklarını kaydeden Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Ebeveynler çocuklara seçim yapma, fikirlerini söz etme ortamı yaratmıyor ve çocuğa fizikî yahut kelamlı cezalar verebiliyorlar. Bu durum çocukların isyan maksatlı ortaya çıkan inatlaşmalarına sebep olabiliyor.” dedi.
Benzer halde çok hoşgörülü yahut çok esirgeyici ortamda büyüyen çocukların ise denetim eksikliği yaşayabildiğine değinen Konuk, “Bu çocukların çabucak hemen tüm mevzularda karar vermeleri kendilerine bırakılmış oluyor. Davranışlarının birçoklarını sınırsız formda yapıp, kendilerinde sınırsız haklar görebiliyorlar. Bu nedenle isteklerini gerçekleştirebilmek için ağır biçimde ısrarcı oluyorlar.” açıklamasında bulundu.
Duygularını tanımayan çocuklar bunu davranış yoluyla ortaya koyabilirler
Bazı durumlarda inatçılığın çocukta toplumsal duygusal marifetlerin tam olarak gelişemediğinin bir göstergesi olabildiğini tabir eden Konuk, “Çocuklar hislerini tanımadıkça ve söz edemedikçe bu hisleri davranış yoluyla ortaya koyabilirler. Bunun yanı sıra dürtüsellik, hiperaktivite, karşı olma-karşıt gelme bozukluğu üzere durumlarda ya da mesken dışı toplumsal ortamlarda yaşanan sıkıntılarda da emsal davranışlara sıkça rastlanabiliyor.” dedi.
Çocukların farklı niyetleri ve hislerinin olabileceğini kabullenmek gerekir
Bir çocuğun ortalama 2-4 yaş ortasında inatlaşma davranışları göstermesinin geçici bir periyot ve çocuk için kıymetli bir gelişim basamağı olduğunu hatırlatan Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, çocuğun sadece olumsuz davranışlarında değil, olumlu davranışlarında da sözel geri bildirimler yapılması gerektiği teklifinde bulundu. İnatlaşmayla baş edebilmek için öncelikle çocukları birey olarak görmek gerektiğine vurgu yapan Konuk kelamlarını şöyle tamamladı:
“Kendimizden farklı kanıları ve hislerinin olabileceğini kabullenmek gerekir. Onların isteklerini fark etmek, anlaşıldığını göstermek gerekir. İsteklerine direkt ‘hayır’ demek yerine neden gerçekleşemeyeceği hakkında sabırla ve yaşına uygun biçimde açıklama yapılmalı. Mesken ortamında da çocukların hangi davranışının kabul gördüğü yahut görmediği bahislerinde dengeli olunmalı. Misal formda ebeveynlerin de kendi ortalarında dengeli olması gerekir. Anne ve babanın yaklaşımlarında farklılık olmaması, çocukların davranışlarını düzenleyebilmek açısından epey değerli bir nokta.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
