Kronik ağrıların çeşitli nedenlerle ortaya çıkabileceğini belirten uzmanlar, üç aydan daha uzun süren ağrılara ‘kronik ağrı’ denilebileceğine dikkat çekiyor. Kronik ağrı meselesinin ülkemizde de artış gösterdiğine değinen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Serdar Nurmedov, kronik ağrıların gerilim, korku, depresyon, uyku problemleri dahil birçok ruhsal sıkıntılara yol açabileceğini vurguluyor. Kronik ağrıya yönelik herkese ve her duruma uyan standart bir reçete olmadığının altını çizen Nurmedov, gerilim, beslenme, idman ve uyku faktörlerinin denetim altında tutulmasının kronik ağrının en aza indirilmesinde yardımcı olabileceğini söylüyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Serdar Nurmedov, kronik ağrıların nedenleri ve tesirlerine dair açıklamalarda bulundu.
Kronik ağrı besbelli bir neden olmadan da ortaya çıkabilir
Genellikle bir hastalık yahut yaralanmanın sonucu olarak ortaya çıkan ve üç aydan daha uzun süren ağrılara ‘kronik ağrı’ denildiğini belirten Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Serdar Nurmedov, “Kronik ağrı, bir yaralanma yahut hastalıktan kurtulduktan uzun müddet sonra da devam edebilir. Bazen besbelli bir neden olmadan bile ortaya çıkabilir. Kronik ağrı, bedenin bir bölgesinde hissedilen daima yahut tekrarlayan bir rahatsızlık hissi olarak tanımlanır.” diye konuştu.
Kronik ağrı çok yaygın görülen bir sorun
Kronik ağrıların çeşitli nedenlerle ortaya çıkabileceğine dikkat çeken Nurmedov, “Yaralanmalar, cerrahi müdahaleler, romatizmal hastalıklar, hudut sistemi bozuklukları, makul kanser cinsleri, fibromiyalji, migren, omurga sıkıntıları üzere durumlar kronik ağrıya neden olabilir. Kronik ağrı çok yaygın görülür ve bir kişinin tedaviye başvurmasının en öncelikli nedenleri ortasındadır. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yetişkinlerin yaklaşık yüzde 25’i kronik ağrıdan mustarip. Kronik ağrı ülkemizde de artış gösteriyor. Bu sebeple bir çok kamu ve özel hastanelerde ağrının tedavisi ile uğraşan ‘Algoloji’ kısımları açılmaya başlandı.” tabirlerini kullandı.
Hastalar kronik ağrıları çok farklı hallerde tanımlayabiliyor
Bazı insanların da bir yaralanma yahut fizikî hastalığa bağlı olmayan kronik ağrıya sahip olduğunun altını çizen Nurmedov, “Biz bunu psikojenik ağrı yahut psikosomatik ağrı olarak isimlendiririz. Psikojenik ağrı gerilim, anksiyete ve depresyon üzere ruhsal faktörlerden kaynaklanır. Bununla birlikte
birden fazla ağrı nedeninin üst üste gelmesi de mümkündür. Kanseri olan bir bireyin tıpkı vakitte psikojenik ağrıya sahip olması üzere.” dedi.
Hastaların kronik ağrıları çok farklı biçimlerde tanımladığını da kelamlarına ekleyen Nurmedov, “Vurma, sıkma, yanma, zonklama, batma, sıkıştırma üzere betimlemeler kullanabiliyorlar. İşin içine kronik ağrının sebep olduğu ruhsal hastalıklar da eklenince tanımlamalar çok daha karmaşık bir hal alabiliyor.” formunda konuştu.
Tanı konması için hastanın ayrıntılı fizik muayenesi yapılır
Kronik ağrıdan kelam edilebilmesi için ağrının en az üç aydır devam ediyor olması gerektiğini hatırlatan Doç. Dr. Serdar Nurmedov, “Bu müddet zarfında ağrının daima olması koşul değil. Şayet yenilenen biçimde oluyorsa da kronik ağrıdan kelam edebiliriz. Teşhis konması için öncelikle hastadan detaylı hastalık geçmişi alınır ve hastanın ayrıntılı fizik muayenesi yapılır. Devamında kan testleri, MR, BT, Röntgen, EMG, refleks ve istikrar testleri, idrar ve beyin omurilik sıvısı testleri dahil ağrının kökeninin ortaya çıkarılmasına yararlı olabileceği düşünülen çeşitli testler istenebilir.” açıklamasını yaptı.
Kronik ağrısı olan bireylerle yaşamak yıpratıcı olabilir
Kronik ağrının yalnızca fizikî bir sorun olmanın ötesinde, kişinin psikolojisini de kıymetli ölçüde etkileyebilen bir sorun olduğuna değinen Nurmedov, “Kronik ağrı daima olarak var olduğu için kişinin günlük ömrüne, bağlara ve genel ömür kalitesine olumsuz tesirleri olabilir. Kronik ağrı gerilim, korku, depresyon, uyku meseleleri dahil birçok ruhsal sıkıntılara yol açabilir.” dedi.
Kişiden şahsa ve durumdan duruma değişkenlik gösterse de kronik ağrısı olan bir bireyle yaşamanın kimi vakit epeyce yıpratıcı olabileceğini kaydeden Nurmedov, kelamlarına şöyle devam etti:
“Kişinin ağrı ile baş etmek için harcadığı güç, vakit ve dikkat o kadar fazla ki, aile üyeleri ve arkadaş etrafına ayıracak ne gücü ne vakti ne de dikkati kalır. Bu da alakaları yıpratır. Bununla birlikte, kronik ağrıyla yaşayan bir kişi, daima rahatsızlık, gerilim ve zorluklarla karşı karşıya olduğu için etrafındaki insanların üzerinde duygusal bir yük oluşturabilir. Aile üyeleri yahut yakın arkadaşlar, sevdiklerinin acı çektiğini görmekten yahut onun gereksinimlerini karşılamada yetersiz kalmaktan ötürü tasa duyabilirler ve üzülebilirler. Kronik ağrı, kişinin etrafındakilerde çaresizlik hissinin oluşmasına sebep olabilir. Bu da vakitle öfkeye dönüşebilir. Buna bağlı bağlantılar gerilebilir ve kimi vakit kopabilir de.”
Kronik ağrıya yönelik herkese ve her duruma uyan standart bir reçete yok
Öncelikle ağrıların nedenlerinin araştırıldığını ve tespit edilirse neden yönelik tedavi planlandığını vurgulayan Nurmedov, “Bazen ağrının kaynağı bulunamaz, bu durumda ağrı semptomatik bir formda tedavi edilir. Kronik ağrının tedavisinde birçok yaklaşım var. Hangi yaklaşımın uygulanacağı ağrının tipi, ağrının kaynağı, yaş, genel tıbbi durum ve eşlik eden psikiyatrik rahatsızlıklar üzere birçok faktöre bağlı. Hasebiyle, kronik ağrı tedavisi bireye mahsus ve multidisipliner olmalı. Unutulmamalıdır ki, kronik ağrıya yönelik herkese ve her duruma uyan standart bir reçete yok.” ikazında bulundu.
Nurmedov, kronik ağrı tedavisinde genel olarak kullanılan usullerin de ilaç tedavisi, fizik tedavi, bilişsel davranışçı terapi, kabul ve adanmışlık terapisi, şuurlu farkındalık prosedürlerini içerek ruhsal takviye, alternatif tıp ve cerrahi müdahaleler olduğunu açıkladı.
Kronik ağrının dört temel direği: Gerilim, beslenme, idman ve uyku
İnsanların ömür usulünü etkileyen dört ana faktörün adeta kronik ağrının dört temel direği olduğunu lisana getiren Doç. Dr. Serdar Nurmedov, bu faktörlerin denetim altında tutulmasının kronik ağrının en aza indirilmesinde yardımcı olabileceğine dikkat çekti.
Bu faktörleri gerilim, beslenme, idman ve uyku olarak sıralayan Nurmedov, “Stres kronik ağrıda kıymetli bir rol oynayabilir. Bu nedenle geriliminizi mümkün olduğunca azaltmaya çalışmak kıymetli. Herkesin gerilimini yönetmek için farklı teknikleri vardır. Bugüne kadar denemiş olduğunuz teknikler işe yaramadıysa, sizin için en uygun olanı bulana kadar farklı seçenekleri deneyin. Her gün 30 dakika boyunca düşük yoğunluklu antrenmanlara katılmak ağrınızı azaltmaya yardımcı olabilir. Antrenmanın tıpkı vakitte gerilim giderici özelliği de var. Kronik ağrıdan mustarip bireylerin beslenmesine kıymet vermelerinde yarar var. Zira kırmızı et ve rafine karbonhidratlar enflamasyona neden olur. Enflamasyon da ağrıya neden olur. Bu sebeple enflamasyona neden olan besinleri ortadan kaldırarak anti-enflamatuar bir beslenmeye geçmeniz önerilir. Uyku eksikliği kilo almanıza neden olabilir ve bu da kronik ağrınızı daha da arttırabilir. Kaliteli uyku gerilim idaresi için de kıymetli.” tekliflerinde bulundu.
Kronik ağrının büsbütün ortadan kaldırılması her vakit mümkün olmayabilir
Tedavi mühletinin, ağrının şiddeti, müddeti, altta yatan durumun karmaşıklığı, tedaviye verilen karşılık ve kullanılan tedavi yolları üzere faktörlere bağlı olduğunu belirten Nurmedov, “Kronik ağrının tedavi edilmesi ekseriyetle uzun vadeli bir süreçtir ve büsbütün ortadan kaldırılması her vakit mümkün olmayabilir. Bu sebeple sabır, iş birliği ve tertipli denetim kronik ağrının tedavisinde kıymet arz eder. Tedavinin hedefi, ağrıyı denetim altına almak, ömür kalitesini artırmak ve günlük fonksiyonelliği güzelleştirmektir. Hatırlatmak isterim ki, kronik ağrı dahil, hayatın en değerli ve en büyük sıkıntılarının birden fazla temelde çözümsüzdür. Onları çözemeyebiliriz lakin aşabiliriz. Bu sebeple kronik ağrıyı büsbütün ortadan kaldırmak için harcadığımız güç, vakit ve dikkatimizi bu sorunu aşmaya kanalize etmek daha fonksiyonel olacaktır. Bu mevzuda ‘Bilişsel Davranışçı Terapi’, ‘Kabul ve Adanmışlık Terapi’ ve ‘Bilinçli Farkındalık’ yaklaşımlarının son derece tesirli olduğunu belirtmekte yarar var.” tabirlerini kullandı.
Ağrı gerilim seviyesini, gerilim de ağrının şiddetini arttırabilir
Fiziksel ağrı ve ruh sıhhatinin birbirini besleyen bir döngü içinde olduğuna dikkat çeken Nurmedov, “Kronik ağrı ruh sıhhatini olumsuz etkilediği üzere, ruh sıhhatinin bozulması da fizikî güzellik halimizi olumsuz tesirler. Öte yandan ağrı tecrübesi yalnızca fizikî bir duyum değildir, tıpkı vakitte ruhsal, duygusal ve bilişsel süreçlerle de alakalıdır.” dedi.
Fiziksel ağrı ve ruh sıhhati ortasındaki etkileşime en uygun örneklerden birinin gerilim tesiri olduğunu söyleyen Nurmedov, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Ağrı gerilim seviyesini arttırabilir ve gerilim de ağrının şiddetini arttırabilir. Gerilim hormonlarındaki artış ağrının daha şiddetli algılanmasına sebep olabilir. Birebir vakitte kronik gerilim, ağrının kronikleşmesini kolaylaştır ve şiddetini arttırabilir. Bir başka örnek de fizikî ağrının algılanması ve yorumlanması ile ilgilidir. Şöyle ki; ağrı tecrübesi, kişinin algılamasına, yorumlamasına ve ağrıya verdiği manasına bağlı olarak değişebilir. Ruhsal faktörler, ağrıya odaklanma, ağrıyı tehdit olarak algılama kısmında belirleyici olabileceği üzere, ağrıya karşı başa çıkma stratejilerin geliştirilmesinde de kıymetli rol oynar.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
