Daha çok genç nüfusun hastalığı olan Multipl Skleroz (MS) teşhis ve tedavisi konusunda son 10 yılda değerli gelişmeler yaşandığına işaret eden Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Rana Karabudak, erken teşhis alan hastalarda çok daha yüz güldürücü sonuçlara ulaşılabildiğini söyledi. Prof. Karabudak, “Özellikle hastalardaki farkındalığın artması ve tedavi seçeneklerinin gelişmesine paralel olarak bugün hastaların yaklaşık yüzde 60’ı için MS tedavi edilebilir bir hastalık haline geldi diyebiliriz. MS yönetilebilir bir hastalıklar ve bu noktada anahtar hastanın kendisidir” dedi.
Multipl Skleroz’un genç hastalığı olduğu için genel toplum sıhhati için de son dereci değerli bir sorun olduğunu belirten Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Rana Karabudak, genç bir nüfusa sahip olan ülkemizde hastalığın sıklığının bilhassa 20-40 yaş aralığında arttığına işaret etti. Bununla birlikte bilhassa son yıllarda teşhis ve tedavi manasında kıymetli gelişmeler yaşandığına işaret eden Prof. Dr. Rana Karabudak, bahisle ilgili kıymetli bilgiler verdi.
KADINLARDA DAHA SIK GÖZLENİYOR
MS’in artık daha genç yaşlarda ve daha erken saptanabildiğini ve bunun temel nedeninin de MS farkındalığının artması, belirti ve bulguların hastalar tarafından tanınmasına bağlayan Prof. Dr. Karabudak kelamlarına şöyle devam etti: “Hastalık genç nüfusta artmakla birlikte nedeni tam olarak saptanmamakla birlikte bayanlarda erkeklere oranla 1,5-2 kat daha fazla gözleniyor. Fakat toplumsal farkındalığın artmasıyla birlikte MS’in vakte yayılan ve çoklu belirtileri hastalar tarafından fark edilmeye başladı. Beraberinde görüntüleme sistemlerinin gelişmesiyle birlikte artık çok daha erken evrelerde MS tanısı konulabiliyor. Bu da erken periyotta tedavi için kıymetli kazanım sağlıyor.”
“ERKEN TEŞHİS VE HASTAYA UYGUN TEDAVİYLE ÇOK ŞEY KAZANILABİLİYOR”
Tedavide yaşanan gelişmelerle birlikte hastalığın erken teşhisinin değerini vurgulayan Prof. Dr. Karabudak, tedavide yaşanan gelişmeler konusunda şu bilgileri verdi: “Ne kadar erken teşhis konulur ve ne kadar uygun tedavi uygulanırsa o kadar yeterli sonuçlar alınabiliyor. Tedavi seçenekleri konusunda bilhassa son 10 yılda inanılmaz gelişmeler olduğunu söyleyebilirim. Dolayısıyla hastaya uygun tedaviyi seçerek çok şey kazanabiliyoruz. Tedaviler artık amaca yönelik olmaya başlıyor. Tedavi imkânlarımızın da gelişmesiyle MS hastalarının yüzde 60’ı için “MS tedavi edilebilir hastalıktır” diyebiliriz. Yüzde 10-15 primer progresif olup da biraz da ilerleyici giden tedavi seçeneklerinin çok olmadığı kümede zorluğumuz var. Lakin, bunları da aşacağımız yeni tedavi seçenekleri için çalışmalar devam ediyor.”
“GÖRME SERTLİĞİNDE AZALMAYA NEDEN OLABİLİR”
MS çoklu belirtileri olan bir hastalık olduğunu ve bu nedenle farklı hastalıklarla karıştırılabilecek belirtilerinin olduğunu belirten Prof. Dr. Karabudak, MS’e işaret eden belirtiler konusunda şu bilgileri verdi: “En kıymetli tipik belirtiler ortasında; duyusal etkilenmeler, uyuşma, yanma, batma, karıncalanma, keçeleşme, iğnelenme yer alır. Bu belirtiler gelip süreksiz olabilir ya da giderek artan formda görülebilir. Ayrıyeten hastada kuvvet kayıpları yaşanabilir. Bir öbür kıymetli erken periyot belirtisi de görme sertliğinde azalmadır. Erken devirde üç hastadan ikisinde gözlenen bu uyarıcı belirti nedeniyle hasta göz tabibine başvurduğunda da gözle ilgili bir sorun görülmeyebiliyor. Zira sorun göz sinirlerindedir. Münasebetiyle bu hastaların kesinlikle Nöroloji uzmanına yönlendirilmesi gerekir.”
“MS İLE DÜZGÜN YAŞAMAK MÜMKÜN”
MS’in günümüzde tedavi edilebilir, yönetilebilir bir hastalık olduğunu lakin MS ile güzel yaşamanın anahtarının hastanın kendisi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Rana Karabudak, “Süreci hastanın yönetmesi gerekir. Uykusuna, beslenmesine dikkat etmeli, sistemli yaşamalı. Yani hepimizin bildiği sağlıklı ömür kurallarını mümkün olduğunca uygulamalı. Bunu yanında hasta gereksinim duyarsa belirtilere yönelik dayanaklar de alabilir. Günlük hayatını sürdürebilir. Özürlülük belirli oranlarda olsa da bu pürüz değildir. Her özürlülüğün derecesine nazaran fizyoterapiler sürdürülebilir. Özetle MS yaşanabilir bir hastalıktır. Âlâ yönetilmelidir, anahtar hastadır” dedi.
“MS ÇOCUK SAHİBİ OLMAYA PÜRÜZ DEĞİL”
MS ile ömür konusunda hastaların en çok merak ettikleri mevzulardan birinin de hastalığın çocuk sahibi olmalarına mani olup olmayacağı konusunun geldiğini anlatan Prof. Karabudak, bahse şöyle açıklık getirdi: “Hastalarımızın çoğunluğu genç bayanlar ve münasebetiyle üretken ve doğurgan dönemdeler. Bu taraftan MS hastayı kısıtlamaz. Hastalarımız çocuk sahibi olabilir. Hatta bizim ikizlerimiz, üçüzlerimiz olan hastalarımız vardır. Takip ettiğimiz MS’li hastalarda evlilikte rastgele bir külfet görülmüyor. Lakin bu noktada eşlerin de birbirlerine anlayışlı davranması ve dayanak olması gerekir. Cinsel ömür konusunda da rastgele bir sorun yaşanmamakla birlikte muhtemel sıkıntılar da aşılamayacak durumlar değildir. Gerektiğinde terapi alarak kendilerine takviye olabilirler.”
“ERGENLİK DEVRİNDE D VİTAMİNİ DÜŞÜKLÜĞÜNE DİKKAT EDİLMELİ”
Özellikle MS’li anne ve babanın çocuklarında bu hastalığa yatkınlık oluşmaması için kâfi D vitamini almanın ehemmiyetine dikkat çeken Prof. Dr. Rana Karabudak, bahisle ilgili şu bilgileri verdi: “Büyüme çağı ve ergenlikte D vitamin düşüklüğü MS yatkınlığını artırıyor. Çocukluk ve ergenlik devrinde bedende birtakım değişimler oluyor. O yüzden tam da bu periyotlarda yakalayabiliyoruz. Lakin hastalığın teşhisini lakin MR ile koyabiliriz. Hasta bazen baş ağrısı üzere aşikâr bilinmeyen bulgularla hastaneye başvuruyor. Bu noktada MR çekildiğinde o vakit MS’te gördüğümüz bulguların tıpa tıp birebiri görülüyor. Patolojik hiçbir bulgusu olmayan bu hastaları takip etmemiz gerekiyor. Zira bu küme pastaların yaklaşık yüzde 50’sinde 10 yıl içinde MS geliştirebiliyor. 3’te 1’i birinci 5 yılda yeni MR belirtileri gösterebiliyor. Münasebetiyle tabiplerin de bunun farkında olması gerekiyor. “
SAĞLIKSIZ BESLENMEK VE OBEZİTE MS’İ TETİKLEYEBİLİYOR
Toplumsal farkındalık için bilhassa beslenme konusunda kimi noktalara işaret eden Prof. Dr. Rana Karabudak, “Sağlıklı beslenmemek, fast food tüketmek, bilhassa katkılı ve taze olmayan besinler tüketmek, derin dondurucuda bekletilmiş, rafine besinler, beyaz un, beyaz şeker, tuz üzere besinleri tüketmek MS oluşumunu tetikleyebiliyor. Bu yüzden beslenme rejimi ve hareketsiz kalmamak çok değerli. Hareketsiz toplumlarda artış eğilimi görülüyor. Bütün otoimmün hastalıklarda olduğu üzere MS için de obezite, beden kitle endeksinin yükselmesi tetikleyici olabiliyor” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
