TEMA Vakfı, 5 Haziran Dünya Etraf Günü kapsamında, dünyadaki ve Türkiye’deki plastik kirliliğinin ulaştığı boyutlara dikkat çekerek bir an evvel tedbirler alınması gerektiğine vurgu yaptı. Mikroplastiklerin birçok balık cinsinin midesine kadar girdiğini belirten Vakıf, bugüne kadar üretilen yaklaşık 8 milyar ton plastiğin, sırf yüzde 9’unun geri dönüştürülebildiğini hatırlattı.
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından etraf farkındalığını artırmak gayesiyle her yıl 5 Haziran’da farklı bir temayla kutlanan Dünya Etraf Günü’nün bu yılki teması “Plastik kirliliğine son ver” olarak belirlendi.
Pasifik Okyanusu’ndaki plastik yığını 1,6 milyon kilometrekare!
Bugün 7. Kıta olarak isimlendirilen ve insan tesiriyle oluşmuş Pasifik Okyanusu’ndaki plastik yığını 1,6 milyon kilometrekarelik bir alana sahip. TEMA Vakfı İdare Konseyi Lideri Deniz Ataç, bu yığına dikkat çekerek “Türkiye’nin yüzölçümünün neredeyse iki katı büyüklükte olan bu plastik dağı, dünyamızın plastik kirliliği meselesinin vardığı boyutları gözler önüne seriyor. Karadan ve ırmaklardan denizlere, oradan da okyanuslara ulaşan plastik kirliliği, öncelikle denizel ekosistemdeki hayvan ve bitki tiplerine ziyan veriyor. Yapılan araştırmalar sonucunda artık biliyoruz ki birçok balık tipinin midesinde mikroplastikler var. Dahası, anne karnındaki fetüste, yeni doğan bir bebeğin plasentasında, insan kanında ve akciğerlerinde mikroplastiklerin olduğuna dair bulgular mevcut” dedi.
“8.3 milyar ton plastik üretilmiş”
Ataç, hem etraf hem de tüm canlıların sıhhati üzerinde önemli meselelere yol açan plastik kirliliğinin nedenlerine değinerek “Plastiklerin geri dönüştürüldüğüne dair yaygın bir inanç var lakin; mevcut datalara bakıldığında dönüşümün kâfi olmadığı görünüyor. Dünyada 1950- 2015 yılları ortası insanlık, yaklaşık 8.3 milyar ton plastik üretmiş; bunların 6.3 milyar tonu, yani %76’sı plastik atığa dönüşmüş. Bu plastik atıkların ise yalnızca %9’u geri dönüştürülebilmiş. Türkiye’nin Avrupa’dan en çok atık ithal eden ülke olduğu da düşünüldüğünde, geri dönüştürülemeyen plastiklerin yarattığı kirlilik sorgulanır hale gelmektedir” sözlerini kullanarak plastik kirliliğine dikkat çekti.
“Solunum yoluyla insan sıhhatine ziyan veriyor”
Geri dönüştürülemeyen plastikler için tercih edilen bertaraf usulünün çoğunlukla yakma süreci olduğunun altına çizen Ataç “Bu süreç sonucunda hem iklim değişikliğine yol açan karbondioksit gazı hem de ziyanlı kimyasallar açığa çıkıyor. Örneğin 1 ton plastiğin yakılması sonucunda 2,9 ton karbondioksitin atmosfere salındığı biliniyor” dedi.
Ataç, açığa çıkan öbür kimyasalların ise teneffüs yoluyla canlıların ömrüne ziyan verdiğini belirterek “Toprağa, bitkilere, yüzey sularına ve yer altı sularına kadar sızarak besin zinciri yoluyla da insan ve hayvan sıhhatine ziyan veriyor” diyerek plastik kirliliğinin önüne geçmek için tekliflerde bulundu.
“Tek kullanımlık plastikler yasaklanmalı”
Plastik kirliliği ile başa çıkabilmek için bir an evvel harekete geçilmesi gerektiğini vurgulayan Ataç, “İnsan ve tüketim odaklı bir yaşayış biçiminden çok insanın da öbür tüm canlılar üzere tabiatın bir kesimi olduğu kabulüyle, bireyleri plastik kullanımına mecbur bırakmayan, çevresel kirliliğe yol açmayacak ve atık oluşumunu azaltacak düşük karbon ayak izine sahip eserlerin üretimi artırılmalı. Tek kullanımlık plastikler yasaklanmalı. Bu bahiste mahallî idarelere ve siyaset yapıcılara daha büyük iş düşüyor. Bunlara ek olarak gezegenimizin sıhhati için elbette bireyler tarafından da tüketim tercihleri değiştirilmeli. Tüketimin azaltılması, yine kullanım alışkanlıklarının edinilmesi, atıkların geri dönüşüme gönderilmeden evvel kaynağında ayrıştırılması gerekiyor” halinde konuştu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
