Rusya Devlet Nükleer Güç Kuruluşu Rosatom’un Rusya’nın Dimitrovgrad kentindeki Nükleer Reaktörler Araştırma Enstitüsü, MIR araştırma reaktöründe uranyum-plütonyum karışımı olan MOX yakıtlı VVER tipi yakıt çubuklarının testlerine başladı.
Bu gelişme, Rus nükleer sanayisinin kapalı nükleer yakıt döngüsü konusunda yeni bir kilometre taşını oluşturuyor. Rosatom halihazırda başta Beloyarsk Nükleer Güç Santrali’nde bulunan dünyanın en güçlü BN-800 süratli reaktörü olmak üzere yalnızca süratli nötron reaktörleri için MOX yakıtı üretiyor. Rosatom tarafından geliştirilen ve VVER reaktörlerinde kullanılan uranyum-plütonyum REMIX yakıtı VVER-1000 prototip yakıt çubukları halinde tam çalışma döngüsünü muvaffakiyetle geçti ve tam REMIX yakıt tertibatlarının bir kesimi olarak faaliyet gösteriyor.
REMIX yakıtı, “yanmamış” rejenere uranyum ve reaktörde üretilen plütonyum karışımına dayalı olarak %1,5’e kadar plütonyum içeriğine sahipken MOX yakıtı kullanılmış yakıttan ayrıştırılan plütonyum oksitlerin yanı sıra uranyum zenginleştirme kademesinde nükleer yakıt üretiminin bir yan eseri olarak üretilen tükenmiş uranyum oksitlerin bir karışımı olma özelliği taşıyor. VVER için MOX yakıtın yaklaşık %5,5-7,5 plütonyum içeriğine sahip olması bekleniyor. Bu, VVER reaktörlerinin yakıt döngüsünde geri kazanılmış nükleer gereçlerin kullanımında daha fazla esneklik ve verimlilik sağlayacak ve büyük ölçekli kullanımına hakikat ilerlerken uranyum-plütonyum yakıt üretim maliyetlerini optimize edecek.
TVEL’in Bilim ve Teknolojiden Sorumlu Kıdemli Lider Yardımcısı Alexander Ugryumov mevzuya ait olarak şunları söyledi: “On yıllar evvel olduğu üzere bugün de VVER’ler için nükleer yakıt, zenginleştirilmiş doğal uranyum, nadiren de rejenere uranyumdur. Lakin çok da uzak olmayan bir gelecekte, uranyum-plütonyum yakıtı için kanıtlanmış referanslarla, reaktör tesisinin ihtiyaçlarına ve yakıt döngüsü stratejisine bağlı olarak çok çeşitli yakıt bileşimi seçenekleri sunabileceğiz. Nükleer gücün temelinin hafif su termal reaktörleri olduğu göz önünde bulundurulduğunda, bunların kaynak tabanını tekrar tekrar genişletebilecek, depolamak yerine ışınlanmış yakıtı yine işleyebilecek ve nükleer atık hacmini değerli ölçüde azaltabileceğiz.”
MIR reaktöründeki test için, %5-12 plütonyum içeriğine sahip 21 MOX yakıt çubuğu Rosatom’un yakıt şirketi TVEL A.Ş’ne bağlı Bochvar Enstitüsü, Novosibirsk Kimyasal Konsantre Tesisi ve Sibirya Kimyasal Kombine A.Ş. işletmeleri işbirliği ile üretildi. Araştırma reaktörü döngüsüne yüklenen deneysel yakıt demeti 12 yakıt çubuğu içeriyor. Işınlanmış olanların yerini almak üzere demete kademeli olarak 9 “taze” yakıt çubuğu daha eklenecek ve bunlardan kimileri reaktör sonrası çalışmalar için testin her etabında, makul bir “yanma” düzeyine ulaşıldığında çıkarılacak.
Nükleer Reaktörler Araştırma Enstitüsü A.Ş. Yöneticisi Alexander Tuzov, hususla ilgili olarak, “Gerekli deneysel bilgileri elde etmek için tüm ön çalışmalar şirketin uzmanları tarafından gerçekleştirildi. Bilhassa test prosedürleri geliştirilmiş ve ön hesaplamalar yapılmış, gereç araştırma programı hazırlanmış ve tasarım dokümantasyonu oluşturulmuştur. Şirketin altyapısı hem reaktör hem de reaktör sonrası çalışmaların eksiksiz bir biçimde yürütülmesini mümkün kılmaktadır. Ortaklarımız için bu cins çalışmalara yönelik yüksek talebi göz önünde bulundurarak Rosatom’un dayanağıyla, Enstitü’nün reaktör tabanı ve gereç bilimi kompleksinin modernizasyonuna ait projenin uygulanması üzerinde sistematik olarak çalışıyoruz” dedi.
Rusya, önümüzdeki on yıllar için termal ve süratli nötron reaktörleri ile iki bileşenli bir nükleer güç sanayisi oluşturmayı ve kullanılmış yakıttan taze uranyum-plütonyum yakıt üretimine dayalı kapalı nükleer yakıt döngüsü teknolojilerini hayata geçirmeyi planlıyor. Birebir vakitte, “hızlı” reaktörler daha yaygın hale geldikçe, nükleer yakıt gereçlerinin süratli ve termal-nötron reaktörleri ortasındaki “dolaşımında” bir istikrar sağlanması bekleniyor.
Rosatom’dan bilim insanları, ışınlama ve özel deneylerin sonuçlarına dayanarak, Rusya’daki nükleer güç bölümünün çekirdeğini oluşturan ve öteki ülkelerde Rus tasarımı nükleer güç santrallerinde yaygın olarak uygulanan VVER reaktör ünitelerinde MOX yakıt işletiminin verimliliğini ve güvenilirliğini kanıtlamaya kararlı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
