Can kaybı, yaralanma ve maddi kayıplarla sonuçlanabilen afetlerin, bireylerde travmatik ve gerilimli yansılara neden olduğunu belirten uzmanlar, toplumsal olarak da tesirleri olduğunu söylüyor. Şiddetli afetlerin toplumdaki ruhsal tesirlerinin çok taraflı olduğunu söz eden Uzman Klinik Psikolog Aziz Görkem Çetin, dayanışma ve yardımlaşma üzere kenetleyici sonuçların da, kaynakların kısıtlı olması nedeniyle çatışma ve agresif tavırların da görülebildiğine vurgu yapıyor. Travmatik olayların, çocukların niyet kalıplarını, algılarını ve inançlarını şekillendirerek, dünyaya nasıl baktıklarını etkileyebileceğine dikkat çeken Çetin, toplumsal travmaların çocuklar ve gençler üzerindeki tesirlerinin büyük kıymet taşıdığını söylüyor ve gerekli durumlarda profesyonel yardım alınmasını öneriyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Aziz Görkem Çetin, afetlerin toplumlar üzerindeki travmatik tesirlerine dair açıklamalarda bulundu.
Afetler yalnızca kişisel olarak değil toplumsal olarak da tesirlere neden olur
Büyük afetlerin, bireylerde travmatik ve gerilimli yansıların oluşmasına neden olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Aziz Görkem Çetin, “Korku, telaş, çaresizlik ve panik üzere duygusal yansılar görülebilir. Afetler yalnızca ferdî olarak değil toplumsal olarak da tesirlere neden olur. Topluluk içinde dayanışma ve yardımlaşma üzere kenetleyici sonuçlar görüyoruz ki bunu yakın periyotta zelzele vaktinde da gözlemledik. Bunun tam aksisi kaynakların kısıtlı olduğu durumda ise çatışma ve agresif tavırlar artabilir.” dedi.
Şiddetli afetlerin toplumdaki ruhsal tesirleri çok istikametli olabilir
Afetlerin, can kaybı, yaralanma ve maddi kayıplar meydana getirdiğini hatırlatan Çetin, kayıp yaşayan bireylerin yasın inkar, öfke, depresyon, kabul etme üzere farklı tesirlerini yaşadıklarını söyledi. Afet sonrasında gerilim bozukluğu gelişebileceğine de dikkat çeken Çetin, “Travmatik olayın akabinde en az bir ay süren korku, kaygı ve kaçınma davranışları gözlemlenebilir. Şiddetli afetlerin toplumdaki ruhsal tesirlerinin çok istikametli olduğunu söylemek mümkündür. Yaşanılan durumun reaksiyonu, bireyden bireye farklılık gösterir. O nedenle profesyonel takviye bu tesir ile başa çıkmak için kıymetlidir.” diye konuştu.
Afetlerin sonrasında TSSB yaygın görülüyor
Afetlerin, şahısların ve toplumların hayatlarında olumsuz tesirler bırakabileceğine değinen Çetin, buna örnek olarak, afet sonrasında yaygın olarak görülen bir ruhsal durum olan Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu’nu (TSSB) gösterdi. Afet yaşayanların travmatik olayın neden olduğu gerilim, kaygı ve telaşla başa çıkmada zorlandıklarını lisana getiren Çetin, “TSSB belirtileri ortasında tekrarlayan anılar, kabuslar, çok uyarılma, anksiyete ve kaçınma davranışları yer alabilir. Ayrıyeten, afetlerin toplumlarda depresyon, anksiyete bozuklukları, artan gerilim seviyeleri, öfke, güvensizlik ve toplumsal izolasyon üzere öbür ruhsal sonuçlara da yol açtığını söyleyebiliriz.” açıklamasını yaptı.
Başa çıkmada toplumsal dayanak çok önemli
Afetlerin ani ve şiddetli yaşanmasının, bireyde panik, çaresizlik, şaşkınlık, endişe üzere yansılara neden olduğuna vurgu yapan Uzman Klinik Psikolog Aziz Görkem Çetin, “Deprem üzere ani afetler sonrasında depresyon ve anksiyete üzere ruhsal sıkıntılar ortaya çıkar. Bu çeşit afetlerde başa çıkma sistemlerini şöyle izah edebiliriz; birinci olarak toplumsal takviye çok değerlidir. Sonrasında sorun çözmek için pratik adımlar atmak bireye inanç ve denetim hissi sağlayabilir. Bireyin yaşadığı süreci ve muhtemel kendinde oluşabilecek sıkıntıları fark etmesi ya da buna dair bilinçlenmesi zihinsel olarak istikrar sağlaması konusunda tesirli olabilir. Afet sonrası başa çıkma süreci epey karmaşık olabilir. Bu durum her birey için farklıdır. Bireylerin duygusal takviyeye ve sağlıklı başa çıkma stratejilerine muhtaçlığı vardır. Bu sistemler da bireye mahsustur. O nedenle gerekirse profesyonel yardım alınmalıdır.” teklifinde bulundu.
Travmatik olaylar, çocukların dünyaya bakışlarını etkileyebilir
Toplumları etkileyen travmaların çocuklar ve gençler üzerindeki tesirlerine de değinen Çetin, “Çocuklar ve gençler, toplumsal travmalar sonrasında kaygı, dert, öfke, hüzün üzere ağır duygusal reaksiyonlar gösterebilirler. Bu reaksiyonlar olağandır lakin uzun vadeli tesirlere yol açabilir. Travmatik olaylar, çocukların fikir kalıplarını da etkileyebilir. Algılarını ve inançlarını şekillendirerek, dünyaya nasıl baktıklarını etkileyebilir. Çocuklar, travmalar sonrasında davranışsal değişiklikler gösterebilir. Bunlar ortasında uyku sıkıntıları, yeme alışkanlıklarındaki değişiklikler, toplumsal geri çekilme ve agresyon yer alabilir. Toplumsal travmalar, çocukların okul performansını etkileyebilir. Konsantrasyon zahmeti, hafıza problemleri ve motivasyon eksikliği üzere zorluklar yaşayabilirler.” halinde konuştu.
Çocukların duygusal yansılarını söz etmelerine müsaade verilmeli
Çocukların travmayla baş edebilmesi için yetişkinlere de vazife düştüğünün altını çizen Çetin, “Ebeveynler ve yetişkinler, çocuklara inançlı ve destekleyici bir ortam sağlamalı. Bu, çocukların duygusal gereksinimlerini karşılamalarına yardımcı olabilir. Çocuklara olayları anlamaları için açık ve anlayışlı bir bağlantı kanalı sunulmalı. Çocukların duygusal reaksiyonlarını tabir etmelerine müsaade verilmeli ve sorularına dürüst karşılıklar verilmeli. Ebeveynler, günlük rutinleri korumak ve olağanlaştırmak için uğraş göstermeli. Bu, çocuklara itimat ve istikrar hissi sağlayabilir.” teklifinde bulundu.
Toplumsal travmaların çocuklar ve gençler üzerindeki tesirleri büyük ehemmiyet taşır
Ebeveynlerin, sağlıklı başa çıkma stratejilerini modellemeleri gerektiğine vurgu yapan Uzman Klinik Psikolog Aziz Görkem Çetin, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Kendi duygusal reaksiyonlarını yönetme ve olumlu davranışlar sergileme, çocuklara örnek olabilir. Şayet gerekliyse, profesyonel yardım alınmalıdır. Çocuklar ve gençler için uzman psikologlar yahut danışmanlar, duygusal uygunluk hali ve başa çıkma marifetlerini desteklemekte yardımcı olabilir. Toplumsal travmaların çocuklar ve gençler üzerindeki tesirleri büyük değer taşır. Ebeveynlerin, yetişkinlerin ve toplumun dayanağı bu süreçte kritik bir rol oynar.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
