İzmir Büyükşehir Belediyesi, Lozan Antlaşması’nın 100. yılında “Lozan Antlaşması Yeni Yüzyılına Girerken” isimli panel düzenledi. Ünlü tarihçilerin Lozan’ı tüm kazanımlarıyla masaya yatırdığı panelin açılış konuşmasını Lider Tunç Soyer yaptı. Lozan’ın bağımsızlık ve barış başta olmak üzere tüm kazanımlarına sahip çıkacaklarını tabir eden Lider Soyer, “Bugün, bu topraklardaki hür hayatımız bu siyasi zafer sayesindedir. Lozan’a çok daha fazla sahip çıkacağız” dedi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin “tapu senedi” olarak anılan Lozan Antlaşması’nın 100. yıldönümü kutlamaları kapsamında “Lozan Antlaşması Yeni Yüzyılına Girerken” paneli düzenledi. Panelin kolaylaştırıcılığını tarih tabibi ve oyuncu Pelin Batu üstlenirken, tarihçi muharrir Sinan Meydan, Yeditepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Tülay Alim Baran ve Dokuz Eylül Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mehmet Emin Elmacı konuşmacı olarak yer aldı.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Tiyatroları İsmet İnönü Sahnesi’nde izleyicilerle buluşan panele, İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer, Dışişleri Bakanlığı İzmir Temsilcisi Büyükelçi Naciye Gökçen Kaya, Gaziemir Belediye Lideri Halil Arda, YETERLİ Parti İzmir Vilayet Lideri Sinan Bezircilioğlu, siyasi parti temsilcileri, akademisyenler, sanatkarlar, öğrenciler, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve çok sayıda yurttaş katıldı.
“İzmir, 100 yıl sonra geleceği, ortak akılla inşa etmeye devam ediyor”
Panelin açılış konuşmasını Lider Tunç Soyer yaptı. İzmir’in 9 Eylül’den İktisat Kongresi’ne kadar Türkiye tarihine taraf veren dönüm noktalarının 100’üncü yılında fark yarattığını söz eden Lider Soyer, “Tarihi olayların 100. yıldönümlerinin her vakit farklı bir manası vardır. Tarihin akışını değiştiren bu olayların 100. yılında, İzmir’in Büyükşehir Belediye Lideri olarak vazife yapmaktan ötürü büyük bir onur duyuyorum. Kurtuluştan kuruluşa giden bu sürecin kıvılcımının yakıldığı İzmir, 100 yıl sonra hala geleceği, ortak akılla inşa etmenin şartlarını aramaya devam ediyor” dedi.
“Lozan, mağlubun mağlup olduğunun resmen beyanıdır”
Başkan Soyer, “Lozan, emperyalizme karşı tarihin gördüğü en büyük halk direnişinin bir sonucudur. 100 yıl evvel bugün imzalanan bu antlaşma, Anadolu direnişinin milletin kayıtsız ve koşulsuz egemenliğiyle sonuçlandığını tüm dünyaya ilan etti. Kuvayı Ulusala ve başkanımız Mustafa Kemal’in geleceği inşa eden mücadeleci ruhu kazandı. Teslimiyet ve hayalsizlik kaybetti. Lozan’ın bizlere bıraktığı iki kıymetli miras vardır; birincisi bağımsızlık, ikincisi ise barış. Lozan, mağlubun mağlup olduğunun resmen beyanıdır. Bugün, bu topraklardaki hür ömrümüz bu siyasi zafer sayesindedir. Bu antlaşma, yalnızca ülkemizin değil, birebir vakitte emperyalizmin altında acı çeken ulusların da yazgısını değiştirmiş, üniversal bir bağımsızlık bildirisine dönmüştür” diye konuştu.
“Demokrasiden geriye asla dönemeyiz”
Başkan Soyer, “Türkiye Cumhuriyeti’nin tapusu mahiyetinde olan bu antlaşma bugün kimi kısımlar tarafından itibarsızlaştırılmaya çalışılıyor. Gündelik siyasetin sığ sularına çekiliyor. Bunu yapmaya hiç kimsenin hakkı yok. Cumhuriyet de, Osmanlı da, Selçuklu da bizim tarihimiz. Hakimiyetin kayıtsız koşulsuz milletimize ilişkin olduğu bugünleri, yani demokrasiyi işte bu uzun tarihî sürecin sonucunda elde ettik. Her kademesi büyük çaba ve zaferlerle dolu tarihimizin bizleri ulaştırdığı şu noktada demokrasiden geriye asla dönemeyiz. Bilakis, tarihimiz boyunca olduğu üzere milletin egemenliğini daha da güçlendirmek zorundayız. İzmir Büyükşehir Belediyesi bu ödevin şuuruyla Cumhuriyet’in yüzüncü yılında İktisat Kongresi ile başlayan konferans, söyleşi ve oturumlar düzenlemeyi sürdürüyor. Zira geleceğin Türkiyesi’ni ortamıza duvarlar örerek değil lakin birbirimizi dinleyerek, konuşarak, ortak akıl ve vicdanla inşa edebiliriz. Birebir Mustafa Kemal Atatürk’ün Sivas’ta, Amasya’da, Erzurum’da yaptığı üzere. Barış, nefes almak üzere bir şey. Onu bir sefer içinize çektiğinizde hiçbir şey bitmiyor. Ona gereksiniminiz olduğunu her an hatırlamanız ve yine içinize çekmek için çalışmanız, gayret etmeniz ve emek vermeniz lazım. Bu topraklarda barış içinde yaşamamız için Lozan tarihi bir dönüm noktasıdır ve bizlere özgürce yaşamanın kapılarını aralamıştır. Ne var ki, barışı yurtta ve dünyada daim kılmak için bizim de tıpkı cetlerimiz üzere alın teri dökmemiz gerekiyor” biçiminde konuştu.
“Lozan’ı lokal bayram olarak kutlayacağız”
Başkan Soyer, panelin akabinde ise kapanışı şu sözlerle yaptı: “Lozan’a çok daha fazla sahip çıkacağız. Biz İzmir olarak Lozan Meydanı’nda çelenk koymaya, İsmet İnönü Sanat Merkezi’nde tartışmaya, konuşmaya ve Kültürpark’ta coşup eğlenmeye devam edeceğimiz 24 Temmuz’ları İzmir’de lokal bayram olarak kutlayacağız. Diliyorum ki Türkiye’de bir gün tüm milletçe bu bayramı kutlayacağız” dedi.
“Lozan tuhaf komplo teorilerine şahit oluyor”
Başkan Soyer’in akabinde panelin açılışını yapan Pelin Batu, “Tarih, dokümanlara dayanan somut bir bilimdir. Bizde yalnızca bir başlık bile büyük arbedelere, tuhaf komplo teorilerine şahit oluyor. Birileri bir şeyler ortaya atıyor ve olmayan taraflarını tartışıp vakit harcıyoruz. Bugün Lozan’ın anatomisini çizerken oradaki diplomasi savaşını anlatacağız. Keşke Lozan 100. yılı her vilayette coşkuyla kutlansa” dedi.
Lozan bayram olarak kutlanmalı
Panelde tarihçi müellif Sinan Meydan Lozan üzerine yapılan Musul sorunu, adalar konusu, boğazlar tartışması üzere karalamaların palavra olduğunu söz etti. Tüm itibarsızlaştırma çalışmalarına rağmen Lozan’ın büyük bir zafer olduğunu yineleyen Sinan Meydan, “Lozan siyasete kurban edilemeyecek kadar kıymetli bir evrak. 1950’den sonra Lozan, şimdiki siyasete kurban edildi. Atatürk Lozan’ın bir bayram olarak kutlanmasını istemiş. Birinci yıllarda çok da hoş kutlanmış. Yalnızca İsmet İnönü muhalefette diye Lozan’ın kutlanması engellenmiştir. Lozan güya yalnızca CHP’ninmiş üzere Lozan’ı gündemden çıkarmaya çalışmışlar ve Lozan vakitle unutulmuş. Bu nedenle Tunç lideri gönülden kutluyorum. Yerli ve ulusal olanlar Lozan’ın 100. yılında ne yaptı, nasıl kutladı” sözlerini kullandı.
“100 yıllık barış sağlayan öteki bir metin gösterin”
Meydan, “Laik, çağdaş cumhuriyetin kurucu metni Lozan Antlaşması’dır. Lozan Antlaşması’nın dünyada eşi gibisi yoktur. Birinci Dünya Savaşı’nı bitiren antlaşmadır. Şu ana kadar 100 yıllık kesintisiz bir barış sağladı Lozan Antlaşması. Türkiye kimseyle legal müdafaa dışında savaşa girmedi. Türkiye bir barış vahası üzere. Başı sıkışan bu ülkeye geliyor. Lozan Antlaşması dünyanın en sorunlu bölgesinde bir barış vahası kurdu. Yaşadığımız tüm sorunlara karşın bunun yanına koyabileceğiniz öteki bir metin yok. Bana 100 yıllık barış sağlayan öbür bir metin gösterin, sonra Lozan’ı eleştirin” formunda konuştu.
“Lozan’ın tek unsuru kapitülasyonlar olsa bile tek başına zaferdir”
Lozan’la ilgili söylenen palavralara rağmen antlaşmanın Türkiye için hayati kıymete sahip olduğunu anlatan tarihçi Doç. Dr. Mehmet Emin Elmacı, “20 yıldır söylenen trajikomik palavraları görüyoruz. Lakin şu çok açık ve net ki Lozan, Türkiye Cumhuriyeti’nin tapusudur. Bu toprakların bize ilişkin olduğunu, biz Lozan’la kabul ettirdik. Şayet Atatürk ve arkadaşları olmasaydı biz Anadolu’da değildik. Zira Sevr ölümdü, Lozan hayattı. Kapitülasyon uzmanı olarak söylüyorum, Lozan’ın 142 unsurunu bırakın tek hususu olsun, o da kapitülasyonların kaldırılması olsun. Bu başlı başına bir zaferdir. Ben Alsancak Limanı’nın, demiryollarının ne zorluklarla alındığını çok yeterli biliyorum. Artık tekrar satılmaya çalışılıyor” diye konuştu.
“Lozan’a bizim daha çok sahip çıkmamız gerekiyor”
Panelde konuşan Prof. Dr. Tülay Alim Baran, Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü’nün vermiş olduğu büyük siyaset gayreti sürecini anlatarak, “Lozan Antlaşması başlı başına büyük bir diplomasi zaferidir. Ben, bu kadar kuvvetli bir çaba, nasıl bu kadar başarılı tamamlanmıştır diye daima düşünmüşümdür. Mustafa Kemal Atatürk’ün Nutuk’ta anlattığı Sevr’den Lozan’a gelen bir süreç var. Bir toplum, Sevr’den Lozan’a nasıl mucizevi bir formda getirildiğine şaşıyorum. Lozan’ın 100. yılında yapılması gereken şudur: Sorunlara biraz geriden bakmayı öğrenmemiz gerekiyor. Türkiye’nin nasıl bir savaş süreci yürüttüğünü görmemiz gerekiyor. Bütün dünyanın şapka çıkardığı bu diplomasi zaferine, bizim onlardan çok daha uygun sahip çıkmamız gerekiyor” tabirlerini kullandı.
Panelin sonunda Lider Soyer, konuşmacılara günün anısına plaket verdi. Panelin akabinde panelistler İsmet İnönü Sanat Merkezi’nde okurları için kitaplarını imzaladı.
Söyleşinin akabinde Kültürpark Lozan Meydanı’nda Umut Kaya konseri yapıldı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
