Ulusal Eğitim İstatistikleri Bilgi Tabanı (UEİVT), Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) çalışmaları sırasında şahıslardan alınan eğitim bilgileri ile idari kayıtlardan elde edilen bilgilerin birleştirilmesiyle 2008 yılında oluşturulmuştur. UEİVT kullanılarak ADNKS’de yer alan 6 yaş ve üzerindeki Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının eğitim durumları yerleşim yeri, cinsiyet ve yaşa nazaran hesaplanmıştır.
Bununla birlikte, memleketler arası büyük bir ehemmiyete sahip olan ‘ortalama eğitim süresi’ göstergesi, 2011-2022 yılları için resmi istatistik olarak birinci sefer bu haber bülteni ile sunulmaktadır. Ortalama eğitim mühleti, 25 yaş ve üzeri nüfusun hâlihazırda almış olduğu eğitim mühletinin ortalamasını göstermektedir. Ortalama eğitim müddeti, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hesaplanan İnsani Gelişme Endeksi (HDI), Cinsiyet Gelişme Endeksi ve Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi üzere çalışmalarda kullanılmaktadır.
Yükseköğretim mezunlarının oranı 25 yaş ve üstü nüfusta %23,9 oldu
25 yaş ve üzerindeki ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora mezunlarının 25 yaş ve üzeri toplam nüfus içindeki oranı 2008 yılında %9,8 iken, 2022 yılında bu oran %23,9 oldu. Kelam konusu yaş kümesi içindeki ilkokul ve üzeri eğitim düzeylerinden mezun olanların oranı ise 2008 yılında %81,1 iken, 2022 yılında bu oran %92,5 olarak gerçekleşti.
Ortalama eğitim mühleti 2022 yılında 9,2 yıl oldu
25 yaş ve üzeri nüfusun aldığı ortalama eğitim müddeti 2011 yılında 7,3 yıl iken, 2022 yılında %26 artış göstererek 9,2 yıl oldu. Ortalama eğitim mühleti 2022 yılı için bayanlarda 8,5 yıl, erkeklerde 10,0 yıl olarak gerçekleşti.
Kadınların ortalama eğitim müddetinin, erkeklerin ortalama eğitim müddetine oranını söz eden “cinsiyet oranı” 2011 yılında 0,78 iken, bu oran her yıl artış göstererek 2022 yılında 0,84 oldu.
Ortalama eğitim mühletinin en yüksek olduğu vilayet Ankara oldu
25 yaş ve üzeri nüfusun aldığı ortalama eğitim müddetinin 2022 yılında en yüksek olduğu vilayet 10,6 yıl ile Ankara olurken, bu ili sırasıyla İstanbul, Eskişehir, Kocaeli ve İzmir takip etti. Ortalama eğitim müddetinin en düşük olduğu vilayet ise 7,2 yıl ile Ağrı olurken, bu ili sırasıyla Şanlıurfa, Van, Muş ve Kastamonu izledi.
Ortalama eğitim müddetinin en çok arttığı vilayet %65,1 ile Şırnak oldu
25 yaş ve üzeri nüfusun aldığı ortalama eğitim müddetinin 2011-2022 yılları ortasında en yüksek artış gösterdiği birinci beş vilayet %65,1 ile Şırnak, %53,9 ile Hakkâri, %51,9 ile Bingöl, %48,1 ile Muş ve %46,5 ile Van oldu. En düşük artış gösteren birinci beş vilayet ise %18,2 ile Ankara, %20,5 ile Tekirdağ, %20,8 ile Eskişehir, %21,5 ile İstanbul ve %21,6 ile Yalova olarak hesaplandı.
Okuma yazma bilen oranı %97,6 oldu
2008 yılında 6 yaş ve üzeri nüfusta okuma yazma bilenlerin oranı %91,8 iken, 2022 yılında bu oran %97,6 olarak hesaplandı. 2008-2022 yılları ortasında bayanlarda okuma yazma bilen oranı %86,9’dan %95,9’a, erkeklerde ise bu oran %96,7’den %99,3’e yükseldi.
Okuma yazma bilen oranının en yüksek olduğu vilayet, %99,0 ile Antalya oldu
Okuma yazma bilen oranının 2022 yılında en yüksek olduğu vilayet %99,0 ile Antalya olurken bu ili sırasıyla Çanakkale, İzmir, Muğla ve Denizli takip etti. Bu oranın en düşük olduğu vilayet ise %93,6 ile Mardin olurken bu ili sırasıyla Şanlıurfa, Siirt, Ağrı ve Iğdır izledi.
Okuma yazma bilen oranının en fazla arttığı vilayet Şırnak oldu
Okuma yazma bilen oranının 2008-2022 yılları ortasında en yüksek puan artışı gösterdiği birinci beş vilayet sırasıyla Şırnak, Hakkâri, Van, Siirt ve Muş oldu. En düşük artış gösteren birinci beş vilayet ise sırasıyla Eskişehir, Ankara, Yalova, İstanbul ve Bilecik olarak gerçekleşti.
Kadınlarda okuma yazma bilen oranının en yüksek olduğu vilayetler Antalya ve Çanakkale oldu
Kadınlarda okuma yazma bilen oranının en yüksek olduğu vilayetler %98,4 ile Antalya ve Çanakkale olurken bu vilayetleri sırasıyla İzmir, Denizli ve Muğla takip etti. Bu oranın en düşük olduğu vilayet ise %89,0 ile Mardin olurken bu ili sırasıyla Şanlıurfa, Ağrı, Siirt ve Iğdır izledi. Erkeklerde ise okuma yazma bilen oranı Türkiye genelinde vilayetler ortasında besbelli bir fark göstermedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
